Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Завадскі Уладзімір Георгіевіч

Дата нараджэння
13.01.1919
Месца нараджэння
Віцебская вобласць, Аршанскі раён, г. Орша
Дата смерці
20.06.1992
Род дзейнасці
удзельнік Вялікай Айчыннай вайны
Гады службы
1939–1956
Воінскае званне
маёр
Узнагароды і прэміі
Герой Савецкага Саюза
медаль «Залатая Зорка» (26.10.1944)
ордэн Леніна (26.10.1944)
ордэн Чырвонага Сцяга – двойчы (20.01.1942; 01.04.1944)
ордэн Аляксандра Неўскага (16.06.1945)
ордэн Айчыннай вайны I ступені – двойчы (18.11.1943; 06.04.1985)
ордэн Чырвонай Зоркі (05.11.1954)
медаль «За адвагу» (22.03.1942)
медаль «За баявыя заслугі» (19.11.1951)
медаль «За абарону Масквы»
медаль «За перамогу над Германіяй у Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гг.»
медаль «За ўзяцце Будапешта»
медаль «За ўзяцце Вены»
Крыж лётных заслуг (1944)

Завадскі Уладзімір Георгіевіч нарадзіўся 13 студзеня 1919 года ў г. Оршы Віцебскай вобласці у рабочай сям'і. Бацькі Уладзіміра Завадскага былі чыгуначнікамі, што абумовіла яго будучую прафесію. Пасля заканчэння школы ён уладкаваўся працаваць у чыгуначную майстэрню на станцыю Орша. Веданне інфраструктуры чыгуначных станцый дапамагала Уладзіміру Георгіевічу ў гады вайны.

У 1939 годзе яго прызвалі ў рады Рабоча-сялянскай Чырвонай арміі. У арміі Уладзімір Георгіевіч вырашыў стаць ваенным лётчыкам, і яго накіравалі ў Энгельскае ваенна-авіяцыйнае вучылішча. Пасля яго заканчэння ў 1940 годзе малодшы лётчык В. Г. Завадскі атрымаў прызначэнне ў 39-ты блізкабамбардзіровачны полк 10-й змяшанай авіяцыйнай дывізіі Заходняй спецыяльнай ваеннай акругі. Лятаў на бамбардзіроўшчыку АНТ-40. Падраздзяленне, у якім служыў В. Г. Завадскі, перад вайной дыслацыравалася ў горадзе Пінску.

У лістападзе 1941 года лейтэнант В. Г. Завадскі удзельнічаў у бітве за Маскву ў складзе Заходняга фронту, галоўным чынам у якасці франтавога разведчыка.

У пачатку 1942 года часць, у якой служыў Завадскі, была ператворана ў 511-ты блізкабамбардзіровачны полк. У студзені – сакавіку 1942 года лейтэнант В. Г. Завадскі 23 разы паспяхова вылятаў, сабраўшы каштоўныя разведдадзеныя аб працы буйных чыгуначных вузлоў, такіх як Смаленск, Вязьма, Бранск, Арол, Гжацк, Калуга. Перад пачаткам Ржэўска–Сычэўскай аперацыі экіпаж Завадскага выявіў сістэму абароны праціўніка і размяшчэнне агнявых сродкаў на рубяжы Сычоўка – Гжацк – Юхноў. Усяго экіпажам лейтэнанта Завадскага было заснята 2140 квадратных кіламетраў занятай праціўнікам плошчы.

У ходзе Ржэўска-Сычэўскай аперацыі 511-й блізкабамбардзіровачны авіяцыйны полк панёс цяжкія страты. Таму было прынята рашэнне аб яго вывядзенні ў тыл. Лётчыкі падраздзялення прайшлі перападрыхтоўку на базе 15-га асобнага разведачнага запаснога авіяцыйнага палка, і ў ліпені 1943 года з іх быў сфарміраваны 511-ы асобны разведачны полк. Падраздзяленне ўвайшло ў склад 5-й паветранай арміі.

Уладзімір Георгіевіч удзельнічаў у Белгародска-Харкаўскай аперацыі і ў бітве за Дняпро, з рызыкай для жыцця здабываў каштоўныя разведдадзеныя. За разведку аэрадромаў праціўніка Мікаянаўка, Бяссонаўка і Палтава ён быў узнагароджаны ордэнам Айчыннай вайны I ступені, а за разведку абароны праціўніка на Дняпры і выяўленне яго перапраў – другім ордэнам Чырвонага Сцяга.

Прарыў савецкіх войск пад Кіраваградам у ходзе Кіраваградскай наступальнай аперацыі ажыццяўляўся па плане, складзеным на аснове звестак, здабытых экіпажам Завадскага. Будучы камандзірам звяна, Уладзімір Георгіевіч шмат часу надаваў навучанню маладых лётчыкаў. Ніколі лейтэнант Завадскі не ўхіляўся і ад прамога бою з праціўнікам. У жніўні 1943 года экіпаж Уладзіміра Георгіевіча атрымаў перамогу над двума Ме-109, адзін з якіх быў збіты, а ў верасні таго ж года – над трыма ФВ-190, адзін з якіх таксама быў збіты над вёскай Жамчужная. Усяго за гады вайны на рахунку экіпажа В. Г. Завадскага было 4 збітых варожых самалёта.

Напярэдадні Яска-Кішынёўскай аперацыі старшаму лейтэнанту В. Г. Завадскаму даручаліся самыя складаныя і адказныя заданні. Таксама паспяхова дзейнічаў на яскім кірунку і ўвесь 511-ты асобны разведачны полк. Толькі на працягу ліпеня 1944 года паветраныя разведчыкі зрабілі фотаздымкаў звыш 12000 квадратных кіламетраў плошчы, выявіўшы ўсю абарончую лінію праціўніка ў паласе наступлення 2-га Украінскага фронту і выявіўшы звыш 400 доўгачасовых агнявых кропак праціўніка. На асабістым рахунку старшага лейтэнанта В. Г. Завадскага да гэтага часу лічылася 115 паспяховых вылетаў на разведку і 10738 квадратных кіламетраў заснятых плошчаў.

За выдатныя дзеянні ў Яска-Кішынёўскай аперацыі палку было прысвоена найменне «Яскі», а старшы лейтэнант В. Г. Завадскі быў прадстаўлены да звання Героя Савецкага Саюза.

У далейшым старшы лейтэнант В. Г. Завадскі удзельнічаў у разведцы тэрыторыі Чэхаславакіі і Аўстрыі, па просьбе саюзнікаў збіраў разведдадзеныя ў зоне адказнасці амерыканскіх войскаў, за што ў 1944 годзе быў узнагароджаны амерыканскім Крыжам лётных заслуг.

У снежні 1944 года В. Г. Завадскі атрымаў званне капітана і быў прызначаны камандзірам эскадрыллі. Пад яго камандаваннем эскадрылля здзейсніла 106 паспяховых баявых вылетаў без адзінай страты падчас Будапешцкай і Пражскай аперацый. За умелае кіраўніцтва падраздзяленнем капітан В. Г. Завадскі быў прадстаўлены да ордэна Аляксандра Неўскага.

Пасля вайны Уладзімір Георгіевіч працягваў службу ў Ваенна-паветраных войсках у 511-м асобным выведвальным палку, які быў перабазіраваны на аэрадром Буялык Адэскай ваеннай акругі. Стаў намеснікам камандзіра палка.

У 1955 годзе маёр В. Г. Завадскі звольніўся ў запас. Пасля адстаўкі ён скончыў Харкаўскі інжынерна-эканамічны інстытут. Працаваў эканамістам на машынабудаўнічым заводзе імя 25-га Кастрычніка ў горадзе Першамайск Мікалаеўскай вобласці УССР (зараз Першамайск-на-Бугу Мікалаеўскай вобласці Украіны).

20 чэрвеня 1992 года Уладзімір Георгіевіч памёр. Пахаваны ў горадзе Першамайск-на-Бугу.

 

ЛІТАРАТУРА

1. Афанасьева, Л. Герой-земляк / Л. Афанасьева // Аршанская газета. – 2010. – 14 жн. – С. 3.

2. Завадскі Уладзімір Георгіевіч // Памяць: Орша. Аршанскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гл. рэд.) [і інш.] ; склад. Т. Г. Ігнацьева [і інш.] ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 1999. – Кн. 1. – С. 370.

3. Завадский Владимир Георгиевич // Герои Советского Союза : краткий биографический словарь : в 2 т. / редкол.: И. Н. Шкадов [и др.]. – Москва : Военное издательство, 1987. – Т. 1 : Абаев–Любичев. – С. 516.

4. Завадский Владимир Георгиевич // Навечно в сердце народном : энциклопедический справочник / редкол.: И. П. Шамякин (гл. ред.) [и др.]. – Минск : БелСЭ, 1984. – С. 176.

5. Завадский Владимир Георгиевич // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. / редкол.: Т. В. Белова (гл. ред.) [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2010. – Т. 2 : Витебская область : в 2 кн. – Кн. 1. – С. 435.

6. Завадский Владимир Георгиевич // Республика Беларусь : энциклопедия : в 6 т. / редкол.: Г. П. Пашков (гл. ред.) [и др.]. – Минск : БелЭн, 2007. – Т. 3 : Герасименко–Картель. – С. 581–582.

7. Завадский Владимир Георгиевич // Слава и гордость земли Витебской : биографический справочник / сост. М. Н. Пригожий ; редкол.: М. П. Кузьмич [и др.]. – Витебск : Витебская областная типография, 2009. – С. 47.

8. Завадский Владимир Георгиевич // Твои сыновья, Беларусь! Герои Советского Союза : биографический справочник / ред. Ю. В. Баженов [и др.] ; худ. ред. П. В. Баранов. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2015. – С. 54.

9. Тарарыева, Г. Ён з болем бамбіў родны горад / Г. Тарарыева // Аршанская газета. – 2005. – 18 жн. – С. 3.

10. Шурдукова, А. На небесных перекрестках / А. Шурдукова // Аршанская газета – 2015. – 11 ліп. – С. 4.