Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Сталяроў Іван Міхайлавіч

Дата нараджэння
20.05.1923
Месца нараджэння
Віцебская губерня, г. Віцебск
Дата смерці
27.09.2015
Род дзейнасці
мастак
педагог
удзельнік Вялікай Айчыннай вайны
Жанр
акварэль, станковая і кніжная графіка
Навуковае званне
дацэнт
Узнагароды і прэміі
Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі (1993)
Выдатнік асветы СССР
ордэн Айчыннай вайны I ступені
медаль «За заслугі ў выяўленчым мастацтве»
медаль «За адвагу» – двойчы
медаль «Партызану Айчыннай вайны»
медаль «За Перамогу над Германіяй»

Сталяроў Іван Міхайлавіч нарадзіўся 20 мая 1923 года ў Віцебску. Беларускі мастак, педагог.

У 1939–1940 гг. вучыўся ў Віцебскім мастацкім вучылішчы. У 1951 годзе скончыў Мінскае мастацкае вучылішча, у 1960 годзе – факультэт графікі Маскоўскага паліграфічнага інстытута. Працаваў выкладчыкам Віцебскага мастацка-графічнага педагагічнага вучылішча (1951–1958), выкладаў на мастацка-графічным факультэце Віцебскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута імя С. М. Кірава (1959–1985), дацэнт кафедры малюнка і жывапісу ВДПІ (1979).

Стаяў ля вытокаў Віцебскай школы акварэлі, з'яўляецца аўтарам спецыяльных навучальных праграм, дапаможнікаў, у якіх сістэматызавана методыка работы акварэльнымі фарбамі. З 1967 года – член Беларускага саюза мастакоў. Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.

Працаваў у тэхніцы акварэлі, станковай і кніжнай графікі. Асноўная тэматыка твораў: сельскія, гарадскія і індустрыяльныя краявіды. Аўтар шэрагу кампазіцый і ілюстрацый на ваенную тэму. Выканаў звыш 1500 творчых работ. Прымаў удзел у творчых паездках па Латвіі, Літве, Паўночным Каўказе і Арменіі.

Сярод твораў: акварэль «Новабудоўлі Віцебска» (1958–1961), «Браслаўшчына» (1963–1965), «Па Паўночным Каўказе», «Ушацкія эцюды» (1974), «Па Арменіі» (1980), «Віцебшчына – край блакітных азёр» (1984), «Час навальніц» (1987); кампазіцыі «Заходняя Дзвіна» (1961), «Юр'ева Горка» (1961), «Здраўнёва» (1963), «Першыя замаразкі» (1968), «Калі ноч горад накрывае» (1978), «Гарадская ўскраіна» (1980), «Возера Аслепна» (1993), «Пейзаж у ваколіцах в. Вымна» (1998), «Змярканне» (1998), «Дрэвы каля ракі» (1999), «Дажджлівыя хмары» (1999), «Перад навальніцай» (1999), «Рэчка Ула» (2003), «Летні пейзаж» (2003), «Волжская вольніца» (2004) і інш.

Творы мастака знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі, віцебскіх мастацкім і краязнаўчым музеях, Полацкім краязнаўчым музеі, музеі М. Ф. Шмырова, у прыватных калекцыях Расіі, Германіі, Галандыі, Беларусі і інш.

Творчая і педагагічная работа Івана Міхайлавіча Сталярова адзначана медалём «За заслугі ў выяўленчым мастацтве», нагрудным знакам «Выдатнік асветы СССР», 40 ганаровымі граматамі. Заслужаны дзеяч мастацтваў Беларусі (1993). За ўдзел у баявых дзеяннях на франтах Вялікай Айчыннай вайны ўзнагароджаны 19 медалямі, сярод іх – дзве «За адвагу», «Партызану Айчыннай вайны», «За Перамогу над Германіяй», ордэн Айчыннай вайны I ступені.

Жыў у Віцебску, у 2011 годзе пераехаў у Магілёў.

Памёр Іван Міхайлавіч 27 верасня 2015 года.

 

ЛІТАРАТУРА

1. Гугнін, М. Адметнасць майстэрства і шчодрасць таленту / М. Гугнін, У. Пракапцоў // Мастацтва. – 1994. – № 8. – С. 22–24.

2. Дудараў, Л. Вайна вачамі мастака / Л. Дудараў // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2009. – 11 крас. – С. 2.

3. Жогла, Н. Калі спяваюць салаўі / Н. Жогла // Культура. – 2005. – 2–8 ліп. – С. 7.

4. Іван Сталяроў // Саюз творцаў [Выяўленчы матэрыял] = A Union of creators : фотаальбом / уклад. і аўт. тэксту М. Цыбульскі ; аўт. уступ. У. Андрэйчанка ; фота: В. Балоціна, М. Цыбульскага. – Мінск : Беларусь, 2005. – С. 118.

5. Івану Сталярову // Літаратура і мастацтва. – 1983. – 6 мая. – С. 12.

6. Кавалёў, А. Партызан, мастак, педагог / А. Кавалёў // Літаратура і мастацтва. – 1979. – 12 студз. – С. 1–4.

7. Крупица, Н. Время меняется, цвет не тускнеет / Н. Крупица // Віцьбічы = Витьбичи. – 2009. – 22 янв. – С. І. – (Прил.: «Вечерний Витебск»).

8. Крупица, Н. Партизанскими тропами с Иваном Столяровым / Н. Крупица // Віцьбічы = Витьбичи. – 2005. – 19 мая. – С. 5.

9. Лампицкая, А. «Партизанская быль» / А. Лампицкая // Сцяг Перамогi (Лёзна). – 2006. – 28 лістап. – С. 3.

10. Маранава, Т. Іван Сталяроў – класік віцебскай акварэлі / Т. Маранава // Віцьбічы = Витьбичи. – 2003. – 24 мая. – С. 5.

11. Маранава, Т. Партызанскімі шляхамі Івана Сталярова / Т. Маранава // Народнае слова. – 2003. – 17 мая. – С. 8.

12. Маранова, Т. Картины о войне как документы... / Т. Маранова // Віцьбічы = Витьбичи. – 2003. – 10 июля. – С. 4.

13. Маранова, Т. «Партизанская быль» Ивана Столярова / Т. Маранова // Народнае слова. – 2005. – 14 мая. – С. 2.

14. Пастернак, Т. Цвета ушедшего века / Т. Пастернак // Народнае слова. – 2009. – 22 студз. – С. 16.

15. Соловьева, Т. Классика акварели / Т. Соловьева // Витебский проспект. – 2009. – 22 янв. – С. 3.

16. Сталяроў, І. «Я ганаруся многімі сваімі вучнямі» / І. Сталяроў ; гутарыў М. Цыбульскі // Вечерний Витебск. – 1998. – 5 дек. – С. 4.

17. Сталяроў Іван Міхайлавіч // Беларускі саюз мастакоў: 1938–1998 : энцыклапедычны даведнік / аўт.-склад.: Б. А. Крэпак [і інш.]. – Мінск : ВТАА «Кавалер Паблішэрс», 1998. – С. 506.

18. Сталяроў Іван Міхайлавіч // Памяць: Віцебск : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.] ; склад. А. І. Мацяюн ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 2003. – Кн. 2. – С. 538–539.

19. Сталяроў Іван Міхайлавіч // Сучасныя мастакі Віцебшчыны : біябібліяграфічны слоўнік / ДУ «Віцебская абласная бібліятэка імя У. І. Леніна», Аддзел літаратуры па мастацтве ; склад. В. І Аліева. – Віцебск, 1994. – С. 102–103.

20. Сталяроў Іван Міхайлавіч // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. / рэдкал.: І. П. Шамякін [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1987. – Т. 5 : Скамарохі–Яшчур. – С. 108.

21. Хайноўская, А. «Партызанскія былі» / А. Хайноўская // Веснік Глыбоччыны. – 2015. – 20 мая. – С. 4.

22. Цыбульский, М. Л. Столяров Иван Михайлович / М. Л. Цыбульский // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. / редкол.: Т. В. Белова [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2 : Витебская область : в 2 кн. – Кн. 2. – С. 492.

23. Широкова, Р. Мечты и партизанская быль / Р. Широкова // Віцьбічы = Витьбичи. – 1998. – 2 июля. – С. 2.

24. Яковлев, Д. Партизанская быль / Д. Яковлев // Віцьбічы = Витьбичи. – 2024. – 7 мая. – С. 9.

 

СПАСЫЛКІ

arrow Художники Витебщины – Столяров Иван