ДУДАРАЎ АЛЯКСЕЙ АНУФРЫЕВІЧ нарадзіўся 6 чэрвеня 1950 года ў вёсцы Кляны Дубровенскага раёна ў сялянскай сям’і.

У 1968 годзе скончыў Наваполацкае прафесійна-тэхнічнае вучылішча нафтавікоў. Служыў у Савецкай арміі (1968–1970 гг.), працаваў наладчыкам сувязі (1968), слесарам (1970–1972).

У 1976 годзе скончыў тэатральны факультэт Беларускага тэатральна-мастацкага інстытута па спецыяльнасці «Акцёр драмы і кіно». Працаваў акцёрам, загадчыкам літаратурнай часткі Беларускага рэспубліканскага тэатра юнага гледача (1976–1979). У 1979–1983 гг. быў членам сцэнарна-рэдакцыйнай калегіі Беларускага тэлебачання («Тэлефільм», Мінск). У 1991–2002 гг. займаў пасаду галоўнага рэдактара часопіса «Мастацтва». З 2003 года з’яўляецца мастацкім кіраўніком Драматычнага тэатра беларускай арміі.

У прозе, драматургіі даследуе маральна-этычныя, духоўныя праблемы жыцця сучасніка, побыт вёскі, раскрывае вытокі перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне; гістарычныя асобы ў творах не пафасна рамантызаваныя персанажы, а рэальныя людзі, падуладныя моцным пачуццям, часам здольныя памыляцца, але ўнутрана чыстыя.

Друкуецца з 1973 года. Выдаў зборнік апавяданняў «Святая птушка». Аўтар п’ес «Выбар» (паст. 1979), «Парог» (паст. 1981), «Вечар» (паст. 1983), «Злом» (1989). П'есы «Апошні ўзлёт» (паст. 1982) і «Радавыя» (паст. 1984, Дзяржаўная прэмія СССР 1985) прысвечаны падзеям Вялікай Айчыннай вайны. Трагедыя «Купала» (1994) увасабляе трагізм міжусобнай барацьбы ў ВКЛ напярэдадні Крэўскай уніі 1385, «Адцуранне» (1994) – фантасмагарычны погляд на эсхаталагічную загадку краю і народа.

Аляксей Дудараў працягвае звяртацца да беларускай гісторыі ў творах «Палачанка» (1998), «Чорная панна Нясвіжа» (1999), «Крыж» (2000). Відавочнае пераключэнне аўтарскай увагі на вобразы жанчын, дзяячак беларускай гісторыі і культуры – Рагнеды, Еўфрасінні Полацкай, Барбары Радзівіл. Гістарычныя асобы ў яго творах не пафасна рамантызаваныя, а людзі, падуладныя моцным пачуццям, часам здольныя памыляцца, але ўнутрана годныя.

Гратэск дамінуе ў камедыі А. Дударава «Прынц Мамабук» (1999). Парадоксы нашага часу, вострасацыяльныя рэаліі «схаваны» ў стыхіі мастакоўскай фантазіі, фантасмагорыі.

Па сцэнарыях Дударава пастаўлены кароткаметражныя і мастацкія фільмы («Суседзі», 1979, «Белыя росы», 1984, і інш.). Пераклаў на беларускую мову хроніку У. Шэкспіра «Рычард III».

3 1992 г. старшыня Саюза тэатральных дзеячаў Беларусі. Лаўрэат дзяржаўнай прэміі СССР. Узнагароджаны ордэнам «Знак Пашаны» і іншымі ўзнагародамі.У 2002 годзе Аляксею Дудараву прысуджана прэмія Саюзнай дзяржавы ў галіне літаратуры і мастацтва.

Творы А. А. Дударава перакладзены на рускую, славацкую, туркменскую, узбекскую, украінскую, эстонскую, літоўскую, польскую і іншыя мовы.

Памёр Аляксей Ануфрыевіч Дудараў 27 лютага 2023 года.

ЛІТАРАТУРА

1. Аляксей Дудараў // Беларускія пісьменнікі (1917–1990) : даведнік / склад. А. К. Гардзіцкі. – Мінск : Мастацкая літаратура, 1994. – С. 191–192.

2. Гнілазуб, В. Яго «Радавыя», «Белыя росы»... / В. Гнілазуб // Сельская газета. – 2015. – 6 июня. – С. 5.

3. Дудараў, А. «Ад меладрамы нікуды не схаваешся» / А. Дудараў ; гутарыў А. Ахметшын // Мастацтва. – 2002. – № 7–8. – С. 11–14.

4. Дудараў, А. «Трэба ўмець дараваць, тады і табе даруюць» / А. Дудараў ; гутарыла Т. Абакумоўская // Рэспубліка. – 1996. – 4 студз. – С. 4.

5. Дудараў, А. А. «Заходзьце ў Саюз! Любыя стваральныя ідэі прымаюцца!» / А. А. Дудараў ; гутарыла В. Ждановіч // Беларусь. – 2017. – № 6. – С. 58–62.

6. Дудараў, А. А. «Пра вайну нельга пісаць небыліцы» / А. А. Дудараў ; гутарыла Т. Команава // Культура. – 2008. – 28 чэрв.–4 ліп. – С. 6.

7. Дудараў, А. А. «Шчаслівы той, хто з БОГАМ!» / А. А. Дудараў ; гутарыў У. Фалалееў // Настаўніцкая газета. – 2013. – 23 лют. – С. 8–9.

8. Дудараў Аляксей Ануфрыевіч // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 1998. – Т. 6 : Дадаізм–Застава – С. 253.

9. Дудараў Аляксей Ануфрыевіч // Памяць: Дубровенскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: А. Я. Гаўруцікаў [і інш.] ; уклад.: А. Я. Гаўруцікаў, Р. П. Кахноўская ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : Паліграфафармленне, 1997. – Кн. 1. – С. 513–514.

10. Дудараў Аляксей Ануфрыевіч // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі : у 5 т. / рэдкал.: І. П. Шамякін [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 1985. – Т. 2 : Габой–Карціна. – С. 375.

11. Марчук, Г. Алексей Дударев / Г. Марчук // Советская Белоруссия. – 2015. – 1 дек. – С. 13.

12. Мушынская, Т. Мастака ангажыруе час: Аляксею Дудараву – 50 / Т. Мушынская // Маладосць. – 2000. – № 6. – С. 233–241.

13. Прэмія саюзнай дзяржавы – нашаму земляку А. Дудараву // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2002. – 8 мая. – С. 1.

14. Савік, Л. С. Дудараў Аляксей / Л. С. Савік // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. / рэдкал.: І. Э. Багдановіч [і інш.] ; маст. рэд. В. Г. Загародні. – Мінск : БелЭн, 1993. – Т. 2 : Верабей–Іваноў. – С. 396–399.

15. Сальнікава, К. І ты, крывавы Рычард, наш кароль! / К. Сальнікава // Роднае слова. – 2004. – № 8. – С. 72–74.

16. Шаўчэнка, У. Дубровенскія «Белыя росы» / У. Шаўчэнка // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2000. – 24 чэрв. – С. 1–2.