Фрадкін Марк Рыгоравіч нарадзіўся 4 мая 1914 года ў Віцебску. Савецкі кампазітар.

У дзяцінстве хлопчык захапляўся тэхнікай і пасля заканчэння школы паступіў у віцебскі палітэхнікум. Потым працаваў інжынерам па тэхніцы бяспекі на швейнай фабрыцы «Сцяг індустрыялізацыі».

У 1934 годзе М. Фрадкін паехаў у Ленінград, дзе паступіў на другі курс тэатральнага інстытута, там жа пачаліся яго першыя кампазітарскія пробы. У 1937 годзе пасля заканчэння інстытута Марк Рыгоравіч вярнуўся ў Мінск, дзе пачаў працаваць у Беларускім тэатры юнага гледача. У 1890–1972 гг. вучыўся ў кансерваторыі (клас кампазіцыі прафесара Мікалая Ільіча Аладава).

У 1939 годзе Марк Фрадкін быў прызваны ў армію (Вінніцкі стралковы полк), дзе ён хутка арганізаваў самадзейны ансамбль. У гады Вялікай Айчыннай вайны – кампазітар франтавога Дома Чырвонай Арміі Данскога фронту, дырыжор ансамбля Кіеўскай ваеннай акругі. У гэты час лёс звязаў яго з паэтам Яўгенам Аронавічам Далматоўскім. У 1943 годзе М. Р. Фрадкін за цыкл баявых песен пра Сталінград быў узнагароджаны ордэнам Чырвонай Зоркі.

Першая «ваенная» песня кампазітара – «Песня о Днепре», напісаная ў лістападзе 1941 года на вершы Я. А. Далматоўскага, – прынесла Марку Рыгоравічу шырокую вядомасць. За ёй былі «Случайный вальс» (1943) і «Дорога на Берлин» (1944, абедзве на вершы Я. А. Далматоўскага), яны адразу ж сталі папулярнымі ў выкананні Л. В. Уцёсава.

У 1944 годзе Марк Фрадкін быў прыняты ў Саюз кампазітараў і пачаў працаваць у Маскве.

Песні «К нам в Саратов», «Ожидание», «Берёзы», «Мы жили по соседству», «За фабричной заставой», «Комсомольцы-добровольцы», «А годы летят», «Течёт Волга» таксама мелі ўсенародны поспех.

У 70-я гады з'явіліся такія песні як «За того парня», «Там, за облаками», «Увезу тебя я в Тундру», «Где мой дом родной?» і інш.

Марк Рыгоравіч Фрадкін – аўтар музыкі да больш як 50 кінафільмаў і тэатральных спектакляў. Шмат выступаў з аўтарскімі канцэртамі. Аўтар кнігі «Мая біяграфія» (Масква, 1974).

Заслугі кампазітара адзначаны Дзяржаўнай прэміяй СССР і званнямі «Заслужаны дзеяч мастацтваў РСФСР», «Народны артыст СССР», «Народны артыст РСФСР». Таксама Марк Рыгоравіч узнагароджаны ордэнамі Айчыннай вайны II ступені, Чырвонай Зоркі, медалямі.

Памёр Марк Рыгоравіч 4 красавіка 1990 года.

У 2014 годзе ў Віцебску на будынку былога політэхнічнага тэхнікума (https://www.vgpt.vitebsk.by/index.html), дзе ў 1928–1931 гг. вучыўся будучы кампазітар, была ўсталявана мемарыяльная дошка.

ЛІТАРАТУРА

1. Борисенок, Ю. Родному Витебску – с нежностью / Ю. Борисенок // СБ. Беларусь сегодня. – 2024. – 17 мая. – С. VI. – (Прил.: «Союз. Беларусь. Россия»).

2. Езерская, Э. Вспоминая витебчанина Марка Фрадкина / Э. Езерская // Советская Белоруссия. – 2008. – 12 февр. – С. 13.

3. Князева, Е. «Вернулся я на Родину...» / Е. Князева // Витебские вести. – 2014. – 1 июля. – С. 4.

4. Крупица, Н. «Вернулся я на родину...» / Н. Крупица // Віцьбічы = Витьбичи. – 2019. – 18 мая. – С. 6.

5. Крупица, Н. Увековечена память Марка Фрадкина / Н. Крупица // Віцьбічы = Витьбичи. – 2014. – 2 июля. – С. IV. – (Прил.: «Вечерний Витебск»).

6. Крупица, Н. «Шел я к высокому небу не зря...» / Н. Крупица // Віцьбічы = Витьбичи. – 2014. – 26 июня. – С. III. – (Прил.: «Вечерний Витебск»).

7. Курцман, А. С. Марк Фрадкин / А. С. Курцман. – Москва : Советский композитор, 1991. – 205 с. – (Портреты советских композиторов).

8. Они прославили Витебщину / подгот.: С. Шурпакова, Е. Корсакова // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2018. – 14 лют. – С. 4.

9. Подлипский, А. М. Малоизвестная песня Марка Фрадкина / А. Подлипский // Витебские вести. – 2021. – 9 февр. – С. 7.

10. Подлипский, А. М. Маршал советской песни: основные даты жизни и творчества композитора Марка Фрадкина / А. Подлипский. – Витебск : Витебская областная типография, 2014. – 64 с.

11. Подлипский, А. Столица областная Марка Фрадкина / А. Подлипский // Народнае слова. – 2010. – 3 жн. – С. 6.

12. Симанович, Д. «Витебский вокзал, или вечерние прогулки через годы» / Д. Симанович // Віцьбічы = Витьбичи. – 1997. – 11 окт. – С. 4.

13. Фрадкин Марк Григорьевич // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. / редкол.: Т. В. Белова [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2 : Витебская область : в 2 кн. – Кн. 2. – С. 562.

14. Фрадкін Марк Рыгоравіч // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 2003. – Т. 16 : Трыпалі–Хвіліна. – С. 450.

15. Фрадкін Марк Рыгоравіч // Памяць: Віцебск : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.] ; склад. А. І. Мацяюн ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 2003. – Кн. 2. – С. 540.

СПАСЫЛКІ

 Марк Фрадкин

 Автор песни «Течет река Волга» родился в Витебске 100 лет назад