Сахараў Сяргей Пятровіч
Сахараў Сяргей Пятровіч нарадзіўся 16 верасня 1880 года ў Полацку ў сям'і псаломшчыка, беларускі этнограф, фалькларыст, асветнік, педагог, царкоўны гісторык.
Пасля смерці бацькі ўладкоўваюць хлопчыка на поўнае дзяржаўнае ўтрыманне ў Полацкае духоўнае вучылішча. З 1895 года пачаў вучыцца ў Віцебскай духоўнай семінарыі, якую скончыў у 1901 годзе. Адмовіўшыся ад духоўнага сану, заняўся педагагічнай дзейнасцю. Быў прызначаны настаўнікам Пасінскай народнай школы Люцынскага павета, з 1902 года працаваў выкладчыкам гарадскога вучылішча ў Люцыне (зараз г. Лудза, Латвія). У 1907–1911 гг. вучыўся на юрыдычным факультэце Юр'еўскага (зараз Тартускага) універсітэта. Настаўнічаў у Віцебску, працаваў інспектарам народных школ у Юр'еўскім павеце. Там яго заспела Першая сусветная вайна. У кастрычніку 1917 года прыйшло запрашэнне ад Люцынскай гарадской управы заняць пасаду дырэктара арганізаванай там беларускай гімназіі. У 1921 годзе быў прызначаны кіраўніком беларускага аддзела Міністэрства асветы ў Рызе, а ў 1925 годзе становіцца дырэктарам беларускай гімназіі ў Дзвінску (зараз Даўгаўпілс).
Педагагічную дзейнасць спалучаў з грамадскай, быў прадстаўніком беларусаў у Дзвінскай гарадской думе. Актыўна ўдзельнічаў у беларускім культурна-асветніцкім руху ў Латвіі. Доўгія гады збіраў беларускую народную творчасць. Творчая спадчына Сахарава досыць вялікая, пераважна навуковыя працы кананічнага, гісторыка-культурнага, педагагічнага, этнаграфічнага і фальклорнага характару. Змяшчаў свае артыкулы ў «Полоцких епархиальных ведомостях», «Витебских губернских ведомостях», часопісе Віцебскай вучонай архіўнай камісіі «Полоцко-Витебская старина» і інш. Знаходзячыся ў Юр'еве, выдаваў кнігі на рускай мове. У 1920–1930 гг. выдаў кнігі «Гістарычны нарыс пяцігоддзя Дзвінскай Дзяржаўнай беларускай гімназіі за 1922–1927» (Дзвінск, 1927), «Прападобная Ефрасіння, княжна Полацкая» (Рыга, 1938), «Полацкі князь Усяслаў – нацыянальны беларускі асілак» (Вільня, 1939), «Праваслаўныя цэрквы ў Латгаліі» (Рыга, 1939) і інш. Друкаваўся ў беларускіх газетах і часопісах, якія выходзілі ў Талвіі, у віленскіх часопісах «Шлях моладзі» і «Калоссе».
Пазнавальнае значэнне маюць нарысы пра беларускіх фалькларыстаў П. Шэйна, Е. Раманава, М. Нікіфароўскага, гісторыка А. Сапунова. Яго творчую спадчыну складаюць таксама працы па кнігазнаўстве і тэатразнаўстве, гісторыі культурных сувязей беларусаў з літоўцамі і латышамі, працы педагагічнага і краязнаўчага характару. Яго рукапісы захоўваюцца ў цэнтральнай навуковай бібліятэцы НАН Беларусі, а таксама ў навуковых бібліятэках Латвіі і Літвы.
Памёр Сяргей Пятровіч 22 красавіка 1954 года.
ЛІТАРАТУРА
1. Андрэева, Е. Г. Беларускі педагог у Латвіі / Е. Г. Андрэева // Народная асвета. – 2000. – № 9. – С. 153–159.
2. Багдановіч, І. Э. Сахараў Сяргей / І. Э. Багдановіч, Т. М. Махнач // Беларускія пісьменнікі : біябібліяграфічны слоўнік : у 6 т. / рэдкал.: І. Э. Багдановіч [і інш.] ; маст. рэд. В. Г. Загародні. – Мінск : БелЭн, 1995. – Т. 5 : Пестрак–Сяўрук. – С. 261–263.
3. Ліс, А. Асветнік, змагар, фалькларыст / А. Ліс // Літаратура і мастацтва. – 1993. – 31 снеж. – С. 13.
4. Ліс, А. Сахараў Сяргей Пятровіч / А. Ліс // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. / рэдкал.: М. В. Біч [і інш.] ; маст. Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2001. – Т. 6. Кн. I : Пузэлі–Усая. – С. 234–235.
5. Ліс, А. С. Сахараў Сяргей Пятровіч / А. С. Ліс // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 2002. – Т. 14 : Рэле–Слаявіна. – С. 207.
6. Ліс, М. Руплівы збіральнік народнай паэзіі / М. Ліс // Роднае слова. – 1995. – № 9. – С. 174.
7. Ліс, М. М. Педагагічная і культурна-асветніцкая дзейнасць С. П. Сахарава / М. М. Ліс // Весці Акадэміі навук Беларусі. Серыя гуманітарных навук. – 1995. – № 3. – С. 99.
8. Сахараў Сяргей Пятровіч // Імёны. Асобы. Лёсы: ураджэнцы Віцебшчыны ў далёкім і блізкім замежжы / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. – Мінск : Літаратура і мастацтва, 2012. – С. 257–258.
9. Сахараў Сяргей Пятровіч // Нашы землякі ў далёкім і блізкім замежжы : біяграфічны даведнік / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. – Віцебск : Віцебская абласная друкарня, 2007. – С. 151–152.
10. Сахараў Сяргей Пятровіч // Памяць: Полацк : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.] ; склад. С. С. Чарняўская ; навук. рэд. Г. В. Штыхаў, С. В. Тарасаў ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 2002. – С. 794.