Салярцінскі Іван Іванавіч
Салярцінскі Іван Іванавіч нарадзіўся 20 (3) лістапада (снежня) 1902 года ў Віцебску ў сям'і старшыні гарадскога суда. Гісторык музыкі, тэатральны і музычны крытык.
Скончыў Віцебскую гімназію. У 1924 годзе скончыў рамана-германскае аддзяленне факультэта грамадскіх навук Ленінградскага ўніверсітэта. Адначасова Іван Салярцінскі вывучаў гісторыю тэатра ў Інстытуце гісторыі мастацтваў, дзе потым скончыў аспірантуру (1929). У сярэдзіне 1920-х гадоў браў прыватныя ўрокі дырыжыравання ў Мікалая Малько, аднак далейшую музычную адукацыю асвойваў самастойна.
З 1923 года І. Салярцінскі выкладаў гісторыю музыкі, літаратуры і тэатра. Выступаў таксама як лектар і крытык-публіцыст па пытаннях мастацтва, эстэтыкі і псіхалогіі ў розных вышэйшых навучальных установах Ленінграда. З 1936 года працаваў у Ленінградскай кансерваторыі.
У 1934–1941 гг. працаваў таксама ў выдавецтве пры філармоніі, пасля стаў яе мастацкім кіраўніком, сумяшчаў гэтую дзейнасць з працай у Тэатры оперы і балета імя Кірава.
У пачатку Вялікай Айчыннай вайны разам з калектывам філармоніі быў эвакуіраваны ў Новасібірск, дзе разгарнуў вялікую канцэртную і лекцыйную дзейнасць, шмат пісаў.
Аўтар артыкулаў па заходне-еўрапейскай класіцы, харэаграфіі, тэатральным мастацтве, літаратуры, а таксама па савецкай і сучаснай замежнай музыцы. Звяртаўся да праблем класічнай музычнай спадчыны, пытанняў сімфанізму, опернай і балетнай драматургіі, падзей савецкай музычнай культуры.
Памёр Іван Іванавіч 11 лютага 1944 года ў Новасібірску.
З 1989 года ў Віцебску штогод праводзяцца Міжнародны музычны фестываль імя І. І. Салярцінскага, навуковыя чытанні. У 1992 годзе Віцебскаму музычнаму вучылішчу было прысвоена імя І. І. Салярцінскага. А ў 2003 годзе перад уваходам у каледж усталяваны помнік Івану Іванавічу. У Новасібірскай кансерваторыі дзейнічае студэнцкі сімфанічны аркестр імя І. І. Салярцінскага пад кіраўніцтвам заслужанага дзеяча мастацтваў РФ Віктара Мінасяна.
ЛІТАРАТУРА
1. Воспоминания Н. А. Малько об И. И. Соллертинском // Бюллетень Музея Марка Шагала / редкол.: Л. Хмельницкая, Д. Симанович. – Витебск : Витебская областная типография, 2010. – Вып. 18. – С. 97–98.
2. Дединкина, С. Восхождение к симфонии / С. Дединкина // Народная газета. – 2008. – 11 верас. – С. VI.
3. Иван Иванович Соллертинский (1902–1944) / сост. О. Олефиренко // Бюллетень Музея Марка Шагала / редкол.: Л. Хмельницкая, Д. Симанович. – Витебск : Витебская областная типография, 2010. – Вып. 18. – С. 88–94.
4. Мясоедова, С. Профессиональная деятельность И. И. Соллертинского в Витебске (1919–1921) / С. Мясоедова // Международный музыкальный фестиваль имени И. И. Соллертинского, 2008–2018 : сборник статей, исследований, материалов научных чтений / сост.: Н. В. Мацаберидзе, Е. М. Подоляк. – Витебск : Витебская областная типография, 2018. – С. 46–51.
5. Они прославили Витебщину / подгот.: С. Шурпакова, Е. Корсакова // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2018. – 14 лют. – С. 4.
6. Подлипский, А. Из семейного архива: [Ивана Ивановича] Соллертинского / А. Подлипский // Народнае слова. – 2002. – 10 снеж. – С. 8.
7. Подлипский, А. Как Соллертинский возвращался в Витебск / А. Подлипский, Т. Пастернак // Народнае слова. – 2010. – 11 снеж. – С. 6.
8. Пукшанскі, А. Феномен Салярцінскага / А. Пукшанскі // Звязда. – 2012. – 23 мая. – С. 4.
9. Пукшанский, А. Памяти интеллектуала с большой буквы / А. Пукшанский // Звязда. – 2017. – 12 снеж. – С. 12.
10. Смольскі, Б. С. Салярцінскі Іван Іванавіч / Б. С. Смольскі // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 2002. – Т. 14 : Рэле–Слаявіна. – С. 122.
11. Салярцінскі Іван Іванавіч // Імёны. Асобы. Лёсы: ураджэнцы Віцебшчыны ў далёкім і блізкім замежжы / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. – Мінск : Літаратура і мастацтва, 2012. – С. 251–252.
12. Салярцінскі Іван Іванавіч // Нашы землякі ў далёкім і блізкім замежжы : біяграфічны даведнік / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. – Віцебск : Віцебская абласная друкарня, 2007. – С. 148.
13. Салярцінскі Іван Іванавіч // Памяць: Віцебск : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.] ; склад. А. І. Мацяюн ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 2003. – Кн. 2. – С. 536.
14. Соллертинский Иван Иванович // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. / редкол.: Т. В. Белова [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2 : Витебская область : в 2 кн. – Кн. 2. – С. 481.
15. Соллертинский родился в Витебске // Витязь. – 2015. – 7 авг. – С. 5.
16. Торадзе, Г. Легендарный Соллертинский: выдающийся русский музыковед в грузинском ракурсе / Г. Торадзе // Музыкальная академия. – 2016. – № 3. – С. 29–31.
17. Шостакович, Д. Воспоминания Д. Д. Шостаковича об И. И. Соллертинском / Д. Шостакович // Бюллетень Музея Марка Шагала / редкол.: Л. Хмельницкая, Д. Симанович. – Витебск : Витебская областная типография, 2010. – Вып. 18. – С. 95–96.
18. Шостакович, Д. Д. Письма И. И. Соллертинскому / Д. Д. Шостакович. – Санкт-Петербург : Композитор, 2006. – 276 с.
19. Шульман, А. Воспоминания об Иване Соллертинском / А. Шульман // Витебский курьер. – 1998. – 15 дек. – С. 3.
СПАСЫЛКІ
