Ваўжэцкі Тамаш нарадзіўся 7 сакавіка 1753 года ў Браслаўскім павеце, грамадска-палітычны і вайсковы дзеяч Вялікага Княства Літоўскага, адзін з кіраўнікоў паўстання 1794 года. Харунжы браслаўскі.

3 маладых гадоў, калі працаваў у земскіх судах, набыў вядомасць як выдатны знаўца права і практык-юрыст. 3 1782 года падстараста, з 1784 года – падкаморны ковенскі. Пасол ад Браслаўскага павета на Чатырохгадовым сойме 1788–1792 гг. На сойме далучыўся да дэмакратычнай плыні і разам з Ю. Нямцэвічам выступаў за паляпшэнне становішча сялян. Разам з пінскім паслом Бутрымовічам распрацаваў ухвалёную соймам (1789) рэформу мясцовага адміністрацыйнага кіравання ў Вялікім княстве Літоўскім шляхам утварэння ваяводскіх і павятовых цывільна-вайсковых парадкавых камісій (пазней выкарыстаны А. Т. Касцюшкам як мясцовыя органы па кіраўніцтве паўстаннем 1794 г.). 3 1790 года харунжы літоўскі. У снежні 1790 года абраны ў склад дэпутацыі сойма па выпрацоўцы законапраекта аб правах «дысідэнтаў» (праваслаўных і пратэстантаў) у Рэчы Паспалітай.

У час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай (1792) быў саветнікам камандуючага літоўска-беларускай арміяй генерала-лейтэнанта Ю. Юдыцкага. Удзельнічаў у бітве пад Мірам. Актыўны ўдзельнік паўстання 1794 года на Беларусі і ў Літве. 24 красавіка 1794 года пасля перамогі паўстання ў Вільні ўвайшоў у склад Найвышэйшай Літоўскай рады – рэвалюцыйнага ўрада Літвы і Заходняй Беларусі. 3 сярэдзіны мая 1794 года адзін з кіраўнікоў паўстання ў Жмудзі і Курляндыі. У канцы мая Касцюшка прызначыў яго сябрам Найвышэйшай Нацыянальнай рады ў Варшаве – галоўнага органа па кіраўніцтве паўстаннем у Рэчы Паспалітай. 20 чэрвеня 1794 года атрымаў ад Касцюшкі патэнт на званне генерал-лейтэнанта. Пасля паланення Касцюшкі выбраны «вышэйшым начальнікам» – кіраўніком паўстання на ўсёй тэрыторыі Рэчы Паспалітай. Пасля капітуляцыі Варшавы трапіў у палон і зняволены ў Петрапаўлаўскую крэпасць, дзе напісаў успаміны пра паўстанне. У снежні 1796 года па амністыі імператара Паўла I вызвалены, вярнуўся на радзіму. 3 1808 года старшыня судова-адукацыйнай камісіі Віленскага ўніверсітэта, адначасова ўзначальваў дабрачыннае таварыства ў Вільні. У канцы 1811 года прымаў удзел у антынапалеонаўскім з'ездзе шляхты ў Вільні. У 1812 годзе ўзначаліў Літоўскі цывільны камітэт па забяспячэнні харчаваннем расійскага войска. Падчас вайны 1812 года знаходзіўся ў Санкт-Пецярбургу. Пасля вайны быў міністрам юстыцыі і пажыццёвым ваяводам у Каралеўстве Польскім.

Памёр у Варшаве 5 жніўня 1816 года.

ЛІТАРАТУРА

1. Асиновский, С. М. Уроженцы Беларуси, вошедшие в польскую историю / С. М. Асиновский // Архівы і справаводства. – 2013. – № 5. – С. 144–156.

2. Ваўжэцкі Тамаш // Імёны. Асобы. Лёсы: ураджэнцы Віцебшчыны ў далёкім і блізкім замежжы / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. – Мінск : Літаратура і мастацтва, 2012. – С. 58–59.

3. Ваўжэцкі Тамаш // Нашы землякі ў далёкім і блізкім замежжы : біяграфічны даведнік / М. П. Кузьміч, М. І. Сцепаненка. – Віцебск : Віцебская абласная друкарня, 2007. – С. 33–34.

4. Герасімовіч, С. М. Паўстанне 1794 г. у Беларусі : 8 клас / С. М. Герасімовіч // Беларускі гістарычны часопіс. – 2015. – № 3. – С. 58–65.

5. Емельянчык, У. П. Ваўжэцкі Тамаш / У. П. Емельянчык // Беларуская энцыклапедыя : у 18 т. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 1997. – Т. 4 : Варанецкі–Гальфстрым. – С. 39–40.

6. Емельянчык, У. П. Ваўжэцкі Тамаш / У. П. Емельянчык // Энцыклапедыя гісторыі Беларусі : у 6 т. / рэдкал.: Б. І. Сачанка [і інш.] ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 1994. – Т. 2 : Беліцк–Гімн. – С. 231–232.

7. Іпатава, В. Крыніцы народнай памяці / В. Іпатава // Краязнаўчая газета. – 2006. – № 28 (ліпень). – С. 4.

8. Петрович, И. К. Браславские страницы истории восстания 1794 года / И. К. Петрович // Беларусь праз прызму рэгіянальнай гісторыі. Браслаўскія чытанні : (да 950-годдзя горада Браслава) : зборнік навуковых артыкулаў / навук. рэд. В. М. Ляўко ; рэдкал.: В. В. Даніловіч [і інш.] ; Нацыянальная акадэмія навук Беларусі, Інстытут гісторыі. – Мінск : Беларуская навука, 2016. – С. 141–148.

9. Шыдлоўскі, К. Паплечнік Тадэвуша Касцюшкі / К. Шыдлоўскі // Памяць: Браслаўскі раён : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі / рэдкал.: К. В. Велічковіч [і інш.] ; уклад. К. С. Шыдлоўскі ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : Паліграфафармленне, 1998. – С. 138–143.