Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Мёры, г., Мёрскі раён

 

Назва Мёры
Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка  горад
Вобласць Віцебская 
Раён Мёрскі
Першае ўзгадванне 1514
Тапанімічнае паходжанне назвы у напісанні назвы горада захаваная адна са стадый трансфармацыі прозвішча Маер і Мэер у беларускім вымаўленні Маёры або Міёры

 

Горад Мёры (яго называлі таксама Міёры, Міры, Меры) знаходзіцца на беразе Мёрскага возера, за 190 км на паўночны захад ад Віцебска. Чыгуначная станцыя на лініі Друя – Варапаева. Аўтадарогамі злучаны з Дзіснай, Верхнядзвінскам, Браславам, Шаркаўшчынай. У 2003 г. – 9100 жыхароў.

У пісьмовых крыніцах упамінаюцца пад 1514 г. як маёнтак Мярэя Браслаўскага павета ВКЛ. Як маёнтак Мёры, а такая назва ўжывалася да XIX ст., называюцца ў вопісе войска ВКЛ 1567 г. У 1644 г. тут стаяў праваслаўны манастыр, які ў 1690 г. М. Мірскі падараваў уніятам. У 1691 г. пабудаваны касцёл. У XVIII ст. існавала 5 маёнткаў пад назвай Мёры. Гэтыя маёнткі належалі Мірскім, Перасвет–Солтанам, Беліковічам, Клотам, Зіновічам, Пуцятам.

У выніку 2-га падзелу Рэчы Паспалітай у 1793 г. Мёры адышлі да Расійскай імперыі як мястэчка, цэнтр воласці Дзісенскага павета Мінскай, а з 1842 г. Віленскай губерняў. У 1866 г. тут адкрыта народная школа. У 1886 г. насельніцтва мястэчка складала 110 жыхароў. Тут стаялі 3 карчмы, штогод праводзіліся 2 кірмашы. У канцы XIX ст. дзейнічалі 2 школы. У 1903 г. у Мёрах 145 жыхароў, вучылішча, царкоўнапрыходская школа.

У 1918 г. Мёры акупіравалі германскія войскі, у 1919–1920 – польскія войскі.

Паводле Рыжскага мірнага дагавора 1921 г. Мёры як цэнтр гміны Дзісенскага павета Віленскага ваяводства адышлі да Польшчы. У 1927 г. – 422 жыхары. Стаялі крама, аптэка, працавалі 2 млыны, да 1931 г. дзейнічала запалкавая фабрыка.

Увосень 1939 г. Мёры далучаны да БССР. 3 15 студзеня 1940 г. – цэнтр Мёрскага раёна Вілейскай вобласці.

У Вялікую Айчынную вайну 3 ліпеня 1941 г. Мёры акупіравалі нямецка-фашысцкія захопнікі. За перыяд акупацыі фашысты загубілі ў Мёрах 662 чалавекі. 4 ліпеня 1944 г. войскі 1-га Прыбалтыйскага фронту і партызаны вызвалілі Мёры ад захопнікаў.

У 1944 г. Мёры ўключаны ў Полацкую, а ў 1954 г. – у Маладзечанскую вобласці. 3 1960 г. у складзе Віцебскай вобласці. 7 жніўня 1957 г. Мёрам нададзены статус гарадскога пасёлка. У 1959 г. – 1900 жыхароў, у 1970 – 5700 жыхароў, а ў 2017 – 8001 жыхар.

Забудова пераважна аднапавярховая сядзібнага тыпу, будуюцца 2-5 павярховыя дамы. Першы генеральны план гарадскога пасёлка складзены ў 1971 г. 7 жніўня 1972 г. Мёрам нададзены статус горада. У 1980 г. распрацаваны генеральны план забудовы горада. У горадзе ўтворана набярэжная. Архітэктурна-планіровачная структура горада кампактная, сетка вуліц прамавугольная з дробнымі кварталамі. Асноўныя кампазіцыйныя восі – вуліцы Камуністычная і Дзяржынскага. На іх перакрыжаванні створана плошча – адміністрацыйна-грамадскі цэнтр. Зона адпачынку – парк на паўвостраве возера, лесапарк з 2 штучнымі вадаёмамі. Прамысловая зона размешчана ў паўночна-заходняй і ўсходняй частках.

Працуюць прадпрыемствы харчовай, камбікормавай прамысловасці, а таксама пачатковай апрацоўкі лёну.

У Мёрах дзейнічаюць 3 дзіцячыя сады, 3 сярэднія школы, дзіцяча-юнацкая спартыўная школа, школа мастацтваў, Цэнтр дзяцей і моладзі, Цэнтр карэкцыйна-развіваючага навучання і рэабілітацыі, Дом культуры, 2 бібліятэкі, гісторыка-этнаграфічны музей, гасцініца.

Тут ёсць брацкая магіла савецкіх воінаў і партызан, помнік Вызвалення.

3 помнікаў архітэктуры захаваўся Успенскі касцёл (1907).

У горадзе выдаецца раённая газета «Міёрскія навіны».

 

Горад Міёры. Фатаграфія з сайта https://news.tut.by/Горад Міёры. Фатаграфія з сайта http://www.fotobel.byГорад Міёры. Фатаграфія з сайта http://www.fotobel.byГорад Міёры. Фатаграфія з сайта http://www.fotobel.byГорад Міёры. Фатаграфія з сайта http://www.fotobel.byГорад Міёры. Фатаграфія з сайта http://www.fotobel.by

 

ЛІТАРАТУРА

1. Горнова, Т. Миорам – 500! / Т. Горнова, Т. Пастернак // Витебские вести. – 2014. – 11 сент. – С. 1, 10, 15.

2. Жучкевич, В. А. Миоры / В. А. Жучкевич // Краткий топонимический словарь Белоруссии / В. А. Жучкевич. – Минск : Издательство БГУ, 1974. – С. 235.

2. Ермалёнок, В. А. Миоры / В. А. Ермалёнок, С. М. Шрубок // Республика Беларусь : энциклопедия : [в 7 т.] / редкол.: Г. П. Пашков [и др.]. – Минск : БелЭн, 2007. – Т. 5 : Минск–Педиатрия. – С. 106–108.

3. Мёры // Культура Беларусі : энцыклапедыя : [у 6 т.] / рэдкал.: В. В. Калістратава [і інш.]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2014. – Т. 5 : Л–М. – С. 476–477.

4. Міёры // Падарожжа па Беларусі: гарады і гарадскія пасёлкі / В. Князева. – Мінск : Беларусь, 2005. – С. 77

5. Міёры // Рэспубліка Беларусь. Вобласці і раёны : энцыклапедычны даведнік / аўт.-склад. Л. В. Календа. – Мінск : БелЭн, 2004. – С. 142–143.

6. Миоры // Путеводитель по городам и районным центрам Республики Беларусь = Guidebook of the cities and regional centers of the Republic of Belarus / cост. А. Варивончик [и др.]. – Минск : Харвест, 2004. – С. 216–217.

7. Миоры // Регионы Беларуси : энциклопедия : в 7 т. / редкол.: Т. В. Белова [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2 : Витебская область : в 2 кн. – Кн. 2. – С. 134–136.

8. Миоры // Туристская энциклопедия Беларуси / под общ. ред. И. И. Пирожника ; редкол.: Г. П. Пашков [и др.] ; сост.: Л. В. Ловчая, Т. И. Жуковская. – Минск : БелЭн, 2007. – С. 342.

9. Некалькі слоў пра Міёры // Мастацкая культура Віцебскага Паазер'я: ад старажытнасці да пачатку XX стагоддзя / А. У. Русецкі, Ю. А. Русецкі. – Мінск : БелЭн, 2005. – С. 112–114.

10. Польскі, Л. Старонкі местачковага рамана / Л. Польскі // Краязнаўчая газета. – 2016. – № 32 (верас.). – С. 7–8 ; № 33 (верас.). – С. 7–8 ; № 34 (верас.). – С. 7–8.