Заручаўская слабада. г. Віцебск
- Подробности
- Створана 22.02.2021 15:23
- Адноўлена 13.04.2021 09:04
Заручаўская слабада знаходзілася на паўднёвы ўсход ад Ніжняга замка, паміж вуліцамі імя газеты «Праўда», Гогаля, Калініна, злева ад былога Гапеева ручая, які ўпадаў у Заходнюю Дзвіну. З'яўлялася пасадам Віцебска ХІІ–ХVII стст. Плошча 10 га. Гісторык А. П. Сапуноў адзначаў на аснове пісьмовых крыніц наяўнасць ва ўсходняй, больш высокай частцы Заручаўя курганнага некропаля – «валатовак» побач са Свята-Духаўскай царквой (пабудавана ў ХIV ст.). Гэта частка, паводле назіранняў краязнаўцаў-гісторыкаў ХIX ст., засялілася не раней ХVIII ст. Заходні, больш нізкі ўчастак Заручаўя быў заселены яшчэ ў эпоху сярэдневякоўя. У ХVI ст. тут знаходзілася «кажамяцкая» царква, якая належала гарбарам. Уздоўж Заходняй Дзвіны праходзіла вуліца Вялікая, якая злучала Ніжні замак з Заручаўем. Шурфоўка, праведзеная В. М. Ляўко ў 1981 годзе, пацвердзіла адсутнасць культурнага пласта ва ўсходняй частцы Заручаўя. Гэта падмацоўваецца матэрыяламі геалагічнага свідравання і археалагічнымі назіраннямі падчас будаўніцтва. Тут выяўлены толькі фундаменты жаночага манастыра ХIX ст. і рэшткі керамікі гэтага часу.
Шурфы і раскопы агульнай плошчай каля 150 м2 былі закладзены ў заходняй частцы Заручаўя ўздоўж р. Заходняя Дзвіна на тэрыторыі сквера каля вуліцы Калініна. Культурны пласт 0,5–2 м. Магутнасць яго павялічваецца на поўдзень ад Ніжняга замка. Тут знойдзена кераміка і шыферныя прасліцы ХІІ ст. Каля Ніжняга замка культурны пласт датуецца XVI–XVIII стст. Рэчы з Заручаўя ідэнтычныя знаходкам Задунаўскай слабады і дазваляюць меркаваць, што на гэтым месцы ў старажытны час існавала сельскае паселішча, якое ў эпоху феадалізму стала пасадам Віцебска.
ЛІТАРАТУРА
1. Заручевская слобода // Витебск : энциклопедический справочник / редкол.: И. П. Шамякин [и др.]. – Минск : БелСЭ, 1988. – С. 187.
2. Ляўко, В. М. Віцебская Заручаўская слабада / В. М. Ляўко // Археалогія Беларусі : энцыклапедыя : у 2 т. / склад. Ю. У. Каласоўскі ; рэдкал.: Т. У. Бялова [і інш.]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2009. – Т. 1 : А–К. – С. 173.
3. Ляўко, В. М. Віцебская Заручаўская слабада / В. М. Ляўко // Археалогія і нумізматыка Беларусі : энцыклапедыя / рэдкал.: В. В. Гетаў і інш. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 1993. – С. 131–132.
4. Ляўко, В. М. Заручаўская слабада / В. М. Ляўко // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 63.
5. Якімовіч, Ю. А. Помнікі горадабудаўніцтва Віцебска / Ю. А. Якімовіч // Памяць: Віцебск : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.] ; склад. А. І. Мацяюн ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 2003. – Кн. 2. – С. 594.
