Комплекс мемарыяльны «Рыленкі». Дубровенскі раён

Подробности

Створана 18.10.2018 15:23

Адноўлена 26.03.2024 14:43

Знаходзіцца на 467-м кіламетры аўтамагістралі Масква – Брэст, за 1 км на поўнач ад вёскі Рыленкі Дубровенскага раёна.

Узведзены на брацкіх могілках, дзе пахаваны 35 тыс. воінаў 30-й гвардзейскай стралковай дывізіі 10-й гвардзейскай арміі Заходняга фронту, 84-й гвардзейскай і 331-й стралковых дывізій 31-й арміі 3-га Беларускага фронту, якія загінулі ў баях супраць нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Мемарыяльны комплекс адкрыты 3 ліпеня 1973 года (скульптар М. Рыжанкоў, архітэктар М. Ткачук; бетон, сілумін; памеры стэл 2,6х4 м, уваходнага партала 3x15 м).

Займае вялікую плошчу і размешчаны перпендыкулярна да транспартнай магістралі. Уяўляе сабой прасторавую архітэктурна-скульптурную кампазіцыю з развітым сіметрычна-восевым планіровачным вырашэннем. Уваход у мемарыял утвораны 2 рознымі па велічыні апорнымі сценкамі, якія нясуць манументальны рэльефны фрыз з выявай суровых і мужных твараў савецкіх воінаў. На сценках бронзавымі літарамі надпіс: «Тут 10 тысяч гераічна загінуўшых савецкіх салдат. Чэрвень 1944 г.».

Уздоўж дарогі, якая вядзе да могілак, пастаўлены 4 бетонныя стэлы з урэзанымі ў іх сілумінавымі рэльефамі, якія адлюстроўваюць подзвігі герояў, што былі здзейснены на гэтай зямлі. Першая кампазіцыя прысвечана подзвігу Героя Савецкага Саюза Ю. Смірнова, якога фашысты распялі на сцяне бліндажа, другая – А. М. Васільеву, што паўтарыў подзвіг А. М. Матросава, трэцяя – подзвігу Героя Савецкага Саюза Г. А. Нікандравай, якая падняла байцоў у атаку.

Пра мужнасць лётчыкаў авіяпалка «Нармандыя – Нёман» С. Астахава і Бруна дэ Фальтана, што загінулі ў адным самалёце, расказвае чацвёртая экспазіцыя.

Брацкія могілкі вырашаны ў выглядзе прамавугольных тэрас. На верхняй – маляўнічая група бяроз і ёлак, абнесеная з 3 бакоў брустверам. Па перыметры тэрас раўнамерна ўстаноўлены 170 надмагільных пліт з імёнамі загінуўшых воінаў. Завяршаецца комплекс плітой-маналітам з надпісам «Подзвігі вашы неўміручыя». На пляцоўцы перад плітой – квадратная платформа, у барэльефнай зорцы – Вечны агонь.

ЛІТАРАТУРА

1. Гвоздзева, А. 42 тысячы лёсаў за свабоду і незалежнасць / А. Гвоздзева // Звязда. – 2023. – 23 мая. – С. 8–9.

2. Зайцева, Е. Память нас связала на века / Е. Зайцева // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2022. – 29 чэрв. – С. 1.

3. Ивченко, Л. Вернулся спустя десятилетия / Л. Ивченко // Витебские вести. – 2013. – 5 ліп. – С. 2.

4. Карсакова, А. Подзвіг народа – ў сэрцы кожнага / А. Карсакова // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2023. – 1 ліп. – С. 2.

5. Лебедева, О. За каждым именем – подвиг / О. Лебедева // Витебские вести. – 2020. – 27 окт. – С. 4.

6. Мемарыяльны комплекс «Рыленкі» / тэкст Ф. С. Кулакова ; фота: А. Ф. Дзмітрыева [і інш.] ; рэд. І. Д. Крымава ; маст. У. П. Табушаў. – Мінск : Беларусь, 1979. – 32 с.

7. Мемарыяльны комплекс «Рыленкі» // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 267–268.

8. Нікуліна, Л. Памяць удзячных нашчадкаў / Л. Нікуліна // Аршанская газета. – 2023. – 21 чэрв. – С. 6.

9. Открылся обновленный мемориальный комплекс // Твой город (Витебск). – 2020. – 14 мая. – С. 3.

10. Пастернак, Т. «Подвиги ваши бессмертны» / Т. Пастернак // Витебские вести. – 2020. – 5 мая. – С. 4.

11. Помнить – значит жить // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2023. – 6 мая – С. 4.

12. Пукшанскі, А. Адноўлены мемарыял / А. Пукшанскі // Звязда. – 2020. – 8 мая. – С. 3.

13. Сахарова, Ю. Память, облаченная в гранит / Ю. Сахарова // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2021. – 6 кастр. – С. 1.

14. Хаецкая, О. Мемориальный знак – величественному месту / О. Хаецкая // Витебские вести. – 2021. – 5 окт. – С. 5.

15. Холадава, І. П. На плітах прозвішчы гараць / І. П. Холадава // Помнікі гісторыі і культуры Беларусі. – 1981. – № 1. – С. 14–15.

16. Чапялова, Л. Даніна памяці і справа нашага гонару / Л. Чапялова // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2010. – 23 чэрв. – С. 1–3.

17. Шурпакова, С. Живым – признательность, павшим – память / С. Шурпакова // Дняпроўская праўда (Дуброўна). – 2020. – 13 мая. – С. 1.

18. Шурпакова, С. «Рыленки». Сохраняя историческое прошлое / С. Шурпакова // Віцьбічы = Витьбичи. – 2020. – 27 окт. – С. 1–2.