Гарадскі сядзібны дом. г. Віцебск
- Подробности
- Створана 14.04.2021 15:23
- Адноўлена 14.04.2021 10:05
Гарадскі сядзібны дом (вуліца Пушкіна, 2) – помнік архітэктуры позняга класіцызму. Пабудаваны ў 2-й палавіне ХІХ ст. Па іншых звестках пабудаваны ў 1912–1914 гг. спецыяльна для талмуд-торы (яўрэйскай бясплатнай грамадскай рэлігійнай школы). Школа дзейнічала ў г. Віцебску з 1853 года і размяшчалася на працягу многіх гадоў у розных прыстасаваных памяшканнях. У пачатку ХХ ст. навучальная ўстанова складалася з асноўнай талмуд-торы і двух аддзяленняў. У 1910 годзе ў талмуд-торы налічвалася 290 вучняў, для якіх патрабавалася новае памяшканне. У сувязі з гэтым 23 студзеня 1912 года ў будаўнічае аддзяленне Віцебскага губернскага праўлення была пададзена заяўка аб дазволе пабудаваць у Касагаўскім завулку (зараз вуліца Пушкіна) новы будынак школы. У сакавіку таго ж года атрымалі дазвол на будаўніцтва. Нагляд за ім быў даручаны архітэктару Ц. В. Кібардзіну.
Новы будынак знаходзіўся на левым беразе Віцьбы, галоўным фасадам арыентаваны да ракі. Уяўляў сабой двухпавярховы Е-падобны ў плане цагельны будынак з паўпадвальным паверхам. Галоўны фасад якога вылучалі 3 шырокія рызаліты – цэнтральны і бакавыя. У цэнтральным рызаліце быў размешчаны галоўны ўваход, акцэнтаваны двухкалонным порцікам, які падтрымліваў на 2-м паверсе балкон з ажурнай металічнай агароджай. Завершаны рызаліт трохвугольным франтонам з акном-люкарнай. Бакавыя рызаліты завершаны трохвугольнымі франтонамі з лучковымі нішамі ў цэнтры. Паміж рызалітамі на 1-м паверсе па баках вонкавыя лесвіцы з ажурнай металічнай агароджай. У цэнтры дваровага фасада – лучковы рызаліт з лесвіцай на другі паверх. Па перыметры будынак быў абкружаны тонкапрафіляваным карнізам. Сцены прарэзаны прамавугольнымі аконнымі праёмамі. Унутраная планіроўка анфіладнакалідорная.
У будынку ў 1917 годзе знаходзіўся Віцебскі Савет рабочых і салдацкіх дэпутатаў. У кастрычніку 1917 года праходзіла 1-я губернская партыйная канферэнцыя. У 1930-я гады тут размяшчаўся яўрэйскі педагагічны тэхнікум. Пасля Вялікай Айчыннай вайны – Віцебскі гарадскі камітэт КПБ. Будынак выдатна захаваўся да нашых дзён. Зараз у будынку знаходзіцца Беларускі тэатр «Лялька».
Насупраць тэатра ў 2017 годзе ўсталявалі скульптуру «Стары Хатабыч» – помнік герою кнігі савецкага пісьменніка Л. Лагіна (Гінзбурга). Легендарны джын мае непасрэднае дачыненне да Віцебска, паколькі аўтар твора Л. Лагін нарадзіўся ў Віцебску ў 1903 годзе. У 1938 годзе напісаў знакамітую аповесць-казку «Стары Хатабыч», якая стала любімай кнігай многіх пакаленняў дзяцей.
 
|
ЛІТАРАТУРА
1. Котович, Т. В. Белорусский театр «Лялька» : монография / Т. В. Котович. – Витебск : ВГУ им. П. М. Машерова, 2012. – С. 5–6.
2. Кулагін, А. М. Гарадскі сядзібны дом / А. М. Кулагін // Памяць: Віцебск : гісторыка-дакументальныя хронікі гарадоў і раёнаў Беларусі : у 2 кн. / рэдкал.: Г. П. Пашкоў [і інш.] ; склад. А. І. Мацяюн ; мастак Э. Э. Жакевіч. – Мінск : БелЭн, 2003. – Кн. 2. – С. 599.
3. Подлипский, А. Улица Пушкина, 2 / А. Подлипский. – Витебск : Витебская областная типография, 2018. – 64 с. – (Биография витебского дома. Вып. VI)
4. Северинец, К. Театр марионеток меняет вывеску / К. Северинец // Знамя юности. – 1990. – 23 нояб. – 1.
5. Чарняўская, Т. І. Віцебскі гарадскі сядзібны дом / Т. І. Чарняўская // Архітэктура Беларусі : энцыклапедычны даведнік / рэдкал.: А. А. Воінаў [і інш.]. – Мінск : БелЭн, 1993. – С. 124.
СПАСЫЛКІ
