Манастыр Тадулінскі Свята-Успенскі. Віцебскі раён, в. Слабада

Подробности

Створана 25.04.2019 15:23

Адноўлена 25.04.2019 16:00

Тадулінскі Свята-Успенскі манастыр быў заснаваны каля 1743 г. трокскім ваяводаю князем Тадэвушам Агінскім і яго жонкай княгіняй Ізабэлай на беразе маляўнічага возера Вымна. Спачатку манастыр быў уніяцкім і належаў Базыльянскаму ордэну. Яшчэ да стварэння манастыра на тым месцы існавала драўляная праваслаўная царква ў імя Успенія Прасвятой Богамаці. На яе фундаменце на рубяжы 1760–1770-х гг. была пабудавана мураваная царква, асвечаная полацкім уніяцкім арцыбіскупам Фларыянам Грабніцкім. Па ліквідацыі ў 1799 г. Віцебскага Успенскага базыльянскага манастыра яго манахі былі пераведзены ў Тадулінскі манастыр.

Галоўнымі манастырскімі святынямі былі дзве іконы: Прасвятой Богамаці, падораная князямі Агінскімі, у гонар якой быў асвечаны манастыр, і Свяціцеля Цудатворца Мікалая, перанесеная ў Тадуліна з Віцебскага Успенскага сабора. Манастыр меў багатыя бібліятэку і архіў. Тадулінскія манахі валодалі таксама значнымі зямельнымі ўгоддзямі, падараванымі Агінскімі і іншымі ахвяравальнікамі.

З 1842 г. манастыр стаў праваслаўным. На сярэдзіну 1860-х гг., калі яго наведаў вядомы віцебскі краязнаўца, сакратар Губернскага статыстычнага камітэта А. М. Семянтоўскі, манастыр знаходзіўся ў занядбаным стане. У ім жылі, акрамя настаяцеля, архімандрыта Ануфрыя, два іераманахі, тры святары, адзін дыякан і трое паслушнікаў.

У 1888 г. манастыр быў ператвораны ў жаночы. Манахі, людзі сталага ўзросту, многія – сляпыя і паралізаваныя, былі пераведзены ў Віцебскі Маркаў і Полацкі Богаяўленскі манастыры. Пачалося адраджэнне Тадулінскага манастыра. Яно звязана з дзейнасцю першай ігуменні Арыстаклеі. Яна давяла да ладу манастырскую гаспадарку.

На пачатку XX ст. у манастыры знаходзілася звыш 50 манахінь. Яны, разам з нанятымі вяскоўцамі, працавалі па абслугоўванні, утрыманні манастыра, яго храмаў, збудаванняў, займаліся паляводствам, агародніцтвам, садаводствам на манастырскіх землях. Праца давала плён і прыбытак. Манастыр быў здольны выдаткоўваць значныя ахвяраванні на справу адукацыі.

Пасля Кастрычніцкай рэвалюцыі з мэтай захавання ранейшага ладу жыцця манахіні вымушаны былі арганізаваць калгас. Але Суражскі райвыканкам прапанаваў манашкам ісці да сваякоў або ў адзін з навакольных калгасаў. Памяшканні і маёмасць манастыра адышлі калгасу, арганізаванаму ў в. Слабада. Частка земляў была перададзена калгасам іншых вёсак. Значная колькасць элементаў унутранага ўбрання, абразоў, асабліва з пакрыццём каштоўнымі металамі, была вывезена ўладамі.

У гады Вялікай Айчыннай вайны манастыр быў зруйнаваны. Па сённяшні дзень ён не адноўлены.

Тадулінскі Свята-Успенскі манастыр з'яўляўся важным цэнтрам духоўнага, культурнага, гаспадарчага жыцця ў Віцебскім рэгіёне. Яго гісторыя – неад'емная частка гісторыі Віцебшчыны і народа. Нават у самыя цяжкія часы манастыр даваў людзям прытулак і духоўнае суцяшэнне, нёс ў грамадства асвету, займаўся выхаваннем высокіх маральных ідэалаў.

ЛІТАРАТУРА

1. Анечкина, Е. Тадулинскому монастырю быть! / Е. Анечкина // Віцебскі рабочы. – 2012. – 5 янв. – С. 21.

2. Внесли лепту в возрождение обители / подгот. И. Лобан // Витебские вести. – 2013. – 15 авг. – С. 23.

3. Лобан, І. Багародзічнае свята / І. Лобан // Витебские вести. – 2013. – 24 сент. – С. 7.

4. Савченко, Л. Возрождение обители / Л. Савченко // Жыццё Прыдзвіння (Віцебск). – 2013. – 9 ліп. – С. 3.

5. Тадулінскі Свята-Успенскі манастыр // Віцебскі раён: краязнаўчыя нарысы / І. А. Абрамава [і інш.] ; уклад. М. В. Півавар. – Мінск : Паркус плюс, 2008. – С. 210–212.