Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Спіс помнікаў археалогіі. Бешанковіцкі раён

arrow Гарадзішча за 0,1 км на ўсход ад в. Бокішава

Пляцоўка дыяметрам да 40 м умацавана збоку поля ровам (глыбіня 2–5 м). 3 паўночнага боку размешчана селішча. Адкрылі ў 1933 г. А. М. Ляўданскі і К. М. Палікарповіч, абследаваў у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Гарадзішча за 2 км на паўднёвы ўсход ад в. Бортнікі

Пляцоўка памерам 28x30 м, вышыня над берагам каля 6 м. 3 паўднёвага боку прасочаны вал вышынёй 1,2 м і роў глыбінёй 1,5 м. Пасярэдзіне вала прарэзаны ўваход шырынёй 4 м. Культурны пласт адсутнічае. За 0,5–0,7 км на захад ад гарадзішча, каля дарогі ў в. Зарэчча. Дыяметр 20 м, вышыня 1,5 м. Гарадзішча і курган выявіў і абследаваў у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Гарадзішча за 1 км на ўсход ад в. Застарынне

Пляцоўка амаль круглай формы, памерам 40x41 м, узвышаецца над наваколлем на 9 м. Валы і равы адсутнічаюць. Выявіў і абследаваў у 1959 г. Л. В. Аляксееў, абследаваў у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. У культурным пласце каля 1 м знойдзены фрагменты грубаляпной гладкасценнай керамікі жалезнага веку і косці жывёл. Матэрыялы абследавання захоўваюцца ў Інстытуце гісторыі АН БССР.

arrow Гарадзішча з 0,5 км на поўдзень ад в. Сінякова

Пляцоўка памерам 100x60 м, з боку поля была ўмацавана глыбокім, зараз поўзлым ровам. Выявілі ў 1933 г. А. М. Ляўданскі і К. М. Палікарповіч, абследавалі ў 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. У асобных месцах на пляцоўцы трапляецца культурны пласт. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Гарадзішча за 0,4 км на ўсход ад в. Рубеж

Пляцоўка дыяметрам 38 м. Паўночны схіл стромкі, з поўдня прасочваюцца рэшткі рова, з усходу і захаду схілы разараны. Абследавалі ў 1956–1957 гг. Л. В. Аляксееў, у 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Знойдзены рэшткі лупяной керамікі днепра-дзвінскай культуры (VIII–VII ст. да н. э – IV ст. н. э.). Матэрыялы абследавання захоўваюцца ў Інстытуце гісторыі АН БССР.

arrow Гарадзішча за 0,5 км на поўнач ад в. Янаўшчына

Пляцоўка памерам 40x20 м выцягнута з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход, краі гарадзішча пашкоджаны кар'ерамі. Вядома з 1971 года, даследаваў у 1972 г. М. М. Чарняўскі. Месцамі захаваўся культурны пласт да 0, 2 м. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Гарадзішча за 1 км на паўднёвы ўсход ад в. Чарнагосце

Пляцоўка памерам 68x48 м выцягнута з поўдня на поўнач і ўзвышаецца над падножжам на 7–10 м. З паўночнага боку – роў глыбінёй 2 м і 2 валы вышынёй 2,1–2, 5 м. Зараз на пляцоўцы – могілкі. Вядома з 1964 г., абследавалі ў 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курган за 0,1 км на захад ад в. Зарэчча

Вышыня 1, 5 м, дыяметр 10 м. Выявіў у 1959 г. Л. В. Аляксееў, абследаваў ў 1972 г. М. М. Чарняўскі.

arrow Курган за 0,5 км на паўночны ўсход ад в. Прыгожае

Мясцовая назва Валатоўка. Дыяметр 24 м, вышыня 3,5 м. Выявіў у 1956 г. Л. В. Аляксееў, абследавалі ў 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі.

arrow Курганны могільнік ў в. Бачэйкава на сядзібах I. Трашчокіна і М. Пясоцкага

2 насыпы. Вышыня аднаго 1,7 м, дыяметр 11 м, другога адпаведна – каля 2 м і каля 12 м. Вядомы з 1873 г. Абследавалі ў 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік паміж паўночнай ускраінай в. Давыдкавічы і паўднёвым возерам Стрыжэўскае

2 курганы вышынёй каля 1,7 м, дыяметрам 11–12 м. Выявіў у 1955–1956 гг. Л. В. Аляксееў, абследавалі ў 1967 г. Г. В. Штыхаў, у 1972 г. М. М. Чарняўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік за 0,8 км на паўночны захад ад в. Жарнасекава, на правым беразе р. Ула

5 круглых насыпаў вышынёй да 2 м, дыяметрам да 15 м. Адкрыў і абследаваў у 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. абследаваў Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік за 3 км на захад ад в. Жданова

2 круглыя курганы дыяметрам 8 м, вышынёй 1,2 м. Адкрыў у 1955 г. Л. В. Аляксееў, абследавалі ў 1972 М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. 3айкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік за 0,3 км на поўнач ад в. Замашэнне

30 насыпаў (адзін падоўжаны – 20x12x3 м) вышынёй 2,5–3 м, дыяметрам 12–15 м. Выявіў у 1966 г. В. Штыхаў, абследавалі ў 1972 г. М. М. Чарняўскі, у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік за 0,1 км на паўднёвы захад ад в. Зарэчча

2 насыпы дыяметрам 10 м, вышынёй 1,5 м. Выявіў і абследаваў у 1981 г. Э. М. Зайкоўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік за 0,25 км на захад ад в. Узрэчча

З насыпы вышынёй 1–1,5 м, дыяметрам 11–15 м. Выявіў у 1955 г. Л. В. Аляксееў, абследаваў у 1972 г. М. М. Чарняўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Курганны могільнік за 2,5 км на паўднёвы захад ад в. Ульянаўка

3 курганы вышынёй 1–1,7 м, дыяметрам 6–11 м. Выявіў у 1929 г. І. Карандзей, абследаваў у 1972 г. М. М. Чарняўскі. Раскопкі не праводзіліся.

arrow Стаянка-1. За 2 км на поўдзень ад в. Асавец

Выявіў і даследаваў у 1934 г. К. М. Палікарповіч. Культурны пласт укрыты праслойкай торфу ў 1,5 м. Знойдзены прылады працы і кераміка, характэрныя для паўночна-беларускай культуры (1-я палова II тыс. да н. э.).

arrow Стаянка-2. За 1,5 км на поўдзень ад в. Асавец

Даследаваў у 1966–1983 гг. М. М. Чарняўскі. Культурны пласт да 1,3 м, пакрыты торфам. У ніжняй частцы яго знойдзены фрагменты неалітычных гладкасценных пасудзін з дамешкамі тоўчаных ракавін у сценках, упрыгожаных арнаментамі з насечак, наколаў, грабеньчатых адбіткаў, ямак. У верхняй частцы культурнага пласта выяўлены матэрыялы позняга неаліту і ранняга бронзавага веку паўночнабеларускай культуры (абломкі гліняных штрыхаваных пасудзін з дамешкамі тоўчаных ракавін і жарствы ў сценках, арнаментаваных шчыльнымі ўзорамі з пераважна гарызантальных паясоў, насечак, грабеньчатых адбіткаў, розных ямак і наколаў). Керамічныя вырабы ўяўлялі сабой вастрадонныя, акругладонныя і пласкадонныя гаршкі, міскі і кубкі. Шмат вырабаў з рогу і косці – наканечнікі стрэл, праколкі, рыбалоўныя кручкі, гарпуны, кінжалы, сякеры, цёслы і інш. Сярод упрыгожанняў найбольш свідраваных падвесак з зубоў жывёл і падвесак з бурштыну. Знойдзены рэчы старажытнага мастацтва – драўляныя і касцяныя фігуркі чалавека, звяроў і птушак, гравіраваныя выявы людзей на кераміцы. Выяўлены частка жытла слупавой канструкцыі, рэшткі драўляных місак, дошак, агароджы з жэрдак.

arrow Стаянка-3. За 1 км на паўднёвы ўсход ад в. Асавец

Даследаваў у 1968 г. М. М. Чарняўскі. На паверхні ўзгорка трапляліся крамянёвыя прылады працы і кераміка, а ў торфе каля паўночна-ўсходняга падножжа – рэшткі драўляных збудаванняў. Адносіцца да бронзавага веку.

arrow Стаянка-4 за 1,8 км на паўднёвы ўсход ад в. Асавец

Даследаваў у 1971, 1976–1977 гг. М. М. Чарняўскі. Выяўлены матэрыялы ранняга неаліту (IV тыс. да н. э.). Матэрыялы раскопак захоўваюцца ў Інстытуце гісторыі АН БССР і Дзяржаўным музеі БССР.

arrow Стаянка-5 неаліту і ранняга бронзавага веку за 1,1 км ад в. Асавец

Выявіў у 1972 і даследваў 32 м2 у 1987, 1991 гг. М. М. Чарняўскі. Матэрыялы адносяцца да ўсвяцкай і паўночна-беларускай культур. Датуецца III – сярэдзінай II тыс. да н. э.

arrow Стаянка-7 поздняга неаліту і ранняга бронзавага веку за 1,5 км ад в. Асавец

Выявіў у 2000 г. М. М. Чарняўскі, даследваў 96 м2 у 2000–2007 гг. М. Чарняўскі. Пашкоджана пажарам, ацалелая пляцоўка на паўднёвай ускраіне мае памеры 20x50 м. Культурны пласт падсцілаецца торфам. Знойдзена больш 13 тыс. фрагментаў керамікі, 421 крамянёвая і 251 касцяная прылады, вырабы і іх фрагменты з бурштыну, каменю, дрэва і бяросты, меднае шыла, амаль 17 тыс. фрагментаў костак млекакормячых, рыб і птушак, каля 1 тыс. фрагментаў лясных і вадзяных арэхаў і інш.

 

ЛІТАРАТУРА

1. Акулёнак, Л. На старажытных паселішчах / Л. Акулёнак // Зара (Бешанковiчы). – 2007. – 31 жн. – С. 7.

2. Алімава, А. Лыжка, старэйшая за Тутанхамона / А. Алімава // Витебские вести. – 2017. – 1 авг. – С. 7.

3. Асавец, археалагічныя помнікі-стаянкі каля в. Асавец Бешанковіцкага раёна Віцебскай вобл. // Археалогія Беларусі : энцыклапедыя : у 2 т. / рэдкал. : Т. У. Бялова [і інш], склад. Ю. А. Каласоўскі. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2009. – Т. 1. : А–К. – С. 65–67.

4. Асавец // Культура Беларусі / рэдкал. : Т. У. Бялова [і інш]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2010. – Т. 1. : А–Б. – С. 266–268.

5. Гарадзішча (в. Бокішава) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 125.

6. Гарадзішча (в. Бортнікі) ) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 125.

7. Гарадзішча (в. Застарынне) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 129.

8. Гарадзішча (в. Сінякова) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 131.

9. Гарадзішча (в. Рубеж) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 130.

10. Гарадзішча (в. Чарнагосце) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 134.

11. Гарадзішча (в. Янаўшчына) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 134.

12. Курган (в. Зарэчча) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 129.

13. Курган (в. Прыгожае) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 130.

14. Курганны могільнік (в. Бачэйкава) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 124.

15. Курганны могільнік (в. Давыдкавічы) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 127.

16. Курганны могільнік (в. Жарнасекава) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 128.

17. Курганны могільнік (в. Жданова) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 128.

18. Курганны могільнік (в. Замашэнне) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 129.

19. Курганны могільнік (в. Зарэчча) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 129.

20. Курганны могільнік (в. Узрэчча) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 131.

21. Курганны могільнік (в. Ульянаўка) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 133.

22. Леаненка, С. Крывінскі тарфянік адкрывае новыя таямніцы / С. Леаненка // Зара (Бешанковічы). – 2011. – 19 жн. – С. 4.

23. Лубнеўская, Н. Дакапацца да артэфактаў / Н. Лубнеўская // Народная газета. – 2013. – 10 жн. – С. 1, 4.

24. Стаянка-1 (в. Асавец) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 123.

25. Стаянка-2 (в. Асавец) ) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 123.

26. Стаянка-3 (в. Асавец) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 124.

27. Стаянка-4 (в. Асавец) // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 124.

28. Стаянка-5 (в. Асавец) // Культура Беларусі / рэдкал. : Т. У. Бялова [і інш]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2010. – Т. 1. : А–Б. – С. 267.

29. Стаянка-7 (в. Асавец) Культура Беларусі / рэдкал. : Т. У. Бялова [і інш]. – Мінск : БелЭн імя П. Броўкі, 2010. – Т. 1. : А–Б. – С. 267.

30. Чернявский, М. М. Осовец, археологические памятники-стоянки около д. Осовец Бешенковичского р-на / М. М. Чернявский // Регионы Беларуси : энциклопедия: в 7 т. / редкол. : Т. В. Белова [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2011. – Т. 2. Витебская область : в 2 кн. – Кн. 2. – С. 268–270.