Сэрвач, заказнік. Глыбоцкі раён

Подробности

Створана 27.11.2017 09:25

Адноўлена 11.12.2018 09:09

Заказнік «Сэрвач» размешчаны ў Докшыцкім і Глыбоцкім раёнах. Гідралагічны заказнік рэспубліканскага значэння.

Тэрыторыя заказніка ўключае возера Сэрвач і частку поймы ракі Сэрвач. Плошча возера – 450 гектараў, сярэдняя глыбіня – 2,8 метра. Возера моцна зарасло трыснягом, шырыня паласы прыбярэжнай надводнай расліннасці вар’іруе ад 15 да 120 метраў. Берагі на захадзе і поўначы сплавінныя, пераходзяць у нізіннае балота.

Паўднёва-заходняя частка возера вельмі забалочана, з яе выцякае рака Сэрвач. Шырыня яе рэчышча ў межах заказніка вар'іруе ад 2–5 да 15–25 метраў. Шырыня поймы 1–2,5 кіламетра. Поймы возера і ракі ўяўляюць сабой нізіннае асаковае балота, на якім сустракаюцца як адкрытыя, так і моцна зарослыя хмызнякамі ўчасткі. У некаторых месцах нізіннае балота змяняецца пераходным. 3 паўночнага захаду да балотнага масіву прылягаюць хваёва-шыракалістыя і змешаныя лясы.

Тэрыторыя заказніка знаходзіцца непадалёку ад водападзелу паміж басейнамі рэк Нёман, Заходняя Дзвіна і Днепр. Рака Сэрвач упадае ў Вілейскае вадасховішча і з'яўляецца адной з важнейшых крыніц, якія фарміруюць баланс Вілейска-Мінскай воднай сістэмы.

На тэрыторыі заказніка ажыццяўляюцца наступныя віды гаспадарчай дзейнасці: торфаздабыча (тут сканцэнтраваны вялікія запасы гідролізнай сыравіны), лесакарыстанне, выпас жывёлы, сенакашэнне, вырошчванне прапашных культур.

Фаўна і флора заказніка вывучаны недастаткова. Толькі ў 2001 годзе ў выніку экспедыцыйных работ было выяўлена пражыванне ў заказніку двух відаў птушак, якія знаходзяцца пад пагрозай глабальнага знікнення: вяртлявай чаротаўкі і дубальта. Гэта крайняя паўночная кропка распаўсюджання вяртлявай чаротаўкі ў Беларусі. Сустракаюцца тут і іншыя рэдкія віды: чапля-бугай, шэры журавель.

3 рэдкіх раслін на тэрыторыі заказніка адзначана бяроза нізкая, больш вядомая, як ерник або ёрник. Гэта расліна заўсёды прыцягвае аленяў, паколькі служыць для іх асабліва жаданым ласункам. Таксама ў флоры заказніка Сэрвач значацца сосны, шэрыя і чорныя вольхі, елі, повіслые і пухнатыя бярозы.

Аднымі з апошніх адкрыццяў у фаўне заказніка сталі арніталагічныя віды, вельмі важныя для сусветнай прыроды: вёрткія чарацянка, дупель, шэрыя жураўлі, вялікі бугай і іншыя. 

Наведвальнікі заказніка Сэрвач могуць назіраць частую змену рэльефу на прыродаахоўнай тэрыторыі: нізінныя комплексы, для якіх найбольш характэрныя марэнныя і камавыя пагоркі, якія змяняюцца лагчынамі, а тыя – западзінамі. Уся тэрыторыя заказніка пакрыта густой і пярэстай расліннасцю, яе асноўнымі відамі з'яўляюцца імхі і балотныя асакі, ледзь радзей сустракаюцца лекавыя і дэкаратыўныя расліны.

З возера Сэрвач выцякае з аднайменнага рака.

ЛІТАРАТУРА

1. Скрабатун, У. Ласкавае возера Сэрвач / У. Скрабатун // Вольнае Глыбокае. – 2010. – 19 жн. – С. 6.

2. Славутыя мясціны Дзеркаўшчынскага краю / падрыхт.: В. Бука, Т. Вышадка // Веснік Глыбоччыны. – 2016. – 5 лістап. – С. 10.

3. Сэрвач // Скарбы прыроды Беларусі: тэрыторыі, якія маюць міжнароднае значэнне для захавання біялагічнай разнастайнасці = Treasures of Belarusian nature: ares of International Significance for Conservation of Biological Diversity / аўт. тэксту і фота А. В. Казулін [і інш.]. – 2-ое выд, перапрац., дап. – Мінск : Беларусь, 2005. – С. 120–123.

4. Федотов, В. Гидрологический заказник «Сервечь» / В. Федотов // Родная прырода. – 2007. – № 10. – С. 17.