Асвета. Браслаўскі раён
- Подробности
- Створана 19.02.2018 08:40
- Адноўлена 15.01.2019 15:58
Да канца ХVІІІ ст. на Браслаўшчыне пачатковую адукацыю атрымлівалі ў нешматлікіх вучэльнях, якія знаходзіліся пад моцным рэлігійным уплывам. На змену ім прыйшла народная адукацыя. Народныя вучылішчы спачатку падзяліліся на 2 групы: галоўныя 4-х-класныя і з 5-гадовым тэрмінам навучання. Планавалася, што кожны павятовы горад (у той час Відзы) павінен мець малое народнае вучылішча. Аднак у Відзах тады яно не было адкрыта.
Найбольш раннія звесткі аб стварэнні народных вучылішчаў на Браслаўшчыне адносяцца да 60-х гадоў ХІХ ст. У 1864–1867 гг. былі адкрыты аднакласныя вучылішчы ў Браславе, Відзах, Опсе, Дрысвятах, Краснагорцы. У іх працавалі па 2 настаўнікі. Браслаўскае вучылішча наведвала 26 вучняў. Усе яны былі з сялянскіх сем'яў. Відзаўскае мужчынскае вучылішча было самым вялікім, у ім навучалася 52 вучні. У 1875 годзе да існуючых пачатковых народных вучылішчаў дабавілася Слабодскае, дзе займалася 45 вучняў.
Паралельна з народнымі вучылішчамі існавалі царкоўна-прыходскія школы і сельскія вучылішчы. У Браславе і Відзах, напрыклад, былі ўсе тры віды навучальных устаноў. У 1897 годзе згадваецца і Богінскае вучылішча – 40 хлопчыкаў і 4 дзяўчынкі. У пачатку ХХ ст. архіўныя дакументы зафіксавалі павелічэнне колькасці навучальных устаноў. У многіх вёсках адкрыліся школы граматы. Яны падпарадкоўваліся прыходскім школам. Народных вучылішчаў таксама стала больш. У 1904 годзе іх налічвалася 11, а ў 1912 годзе іх колькасць на Браслаўшчыне павялічылася да 31.
У час першай сусветнай вайны працэс развіцця адукацыі на Браслаўшчыне прыпыніўся. Школы былі разбураны, вучэбныя дапаможнікі знішчаны.
З прыходам Савецкай улады ва ўсіх кутках Браслаўскага павета пачалі ў вялікай колькасці адкрывацца школы, якія насілі назву савецкіх адзіных працоўных школ. Адной з першых стала працаваць Браслаўская школа 1-й ступені, якая адчынілася ў снежні 1919 года і ў ёй займалася 170 вучняў.
Мужчынская сельскагаспадарчая школа, якая пачала працаваць у 1927 годзе, была вядома не толькі ў Браслаўскім павеце, але і за яго межамі. Школа давала вясковай моладзі неабходныя веды па перадавых метадах вядзення ўласных сельскіх гаспадарак. Гэта навучальная ўстанова мела добрую матэрыяльную базу, выдатны педагагічны калектыў. Сіламі выкладчыкаў і навучэнцаў вялася ўзорная гаспадарка, аказвалася дапамога сялянам навакольных вёсак.
У апошнія гады некалькі сярэдніх школ Браслаўскага раёна адзначылі стогадовыя юбілеі. Гэта Відзаўская, Урбанская, Дрысвяцкая сярэднія школы.
Сетка адукацыйных устаноў раёна ўключае: 5 ясляў-садоў, 14 дзіцячых садоў, 8 вучэбна-педагагічных комплексаў «дзіцячы сад-школа».
У раёне на базе дашкольных устаноў працуюць 2 пункты карэкцыйна-педагагічнай дапамогі.
Ахоп дашкольнікаў падрыхтоўкай да навучання ў школе складае 100 %.
У раёне налічваецца 1 гімназія, 8 сярэдніх школ, 2 базавыя школы, 5 пачатковых школ, дзіцячы сацыяльны прытулак, школа-інтэрнат для дзяцей-сірот і дзяцей, якія засталіся без апекі бацькоў, цэнтр карэкцыйна-развіваючага навучання і рэабілітацыі, сацыяльна-педагагічны цэнтр, Цэнтр дзяцей і моладзі.
Прафесійную падрыхтоўку ажыццяўляе ДУА «Відзаўскі дзяржаўны прафесійна-тэхнічны каледж».
Штогод згодна з праграмай «адораныя дзеці» школьнікі прымаюць удзел у алімпіядах раённага, абласнога і рэспубліканскага ўзроўню.
Ва ўстановах адукацыі раёна эфектыўна ўкараняецца доследна-эксперыментальная праца і інавацыйная дзейнасць.
ЛІТАРАТУРА
1. Абаровіч, І. Школьныя справы праз прызму фактаў / І. Абаровіч // Браслаўская звязда. – 2005. – 7 верас. – С. 2.
2. Дошкольное воспитание на Браславщине // Браслаўская звязда. – 2017. – 19 ліп. – С. 2.
3. Каладынскі, В. Настаўнік – прафесія з вялікай літары / В. Каладынскі // Браслаўская звязда. – 2012. – 10 кастр. – С. 2.
4. Лабаноўскі, П. Новыя задачы, новыя пошукі / П. Лабаноўскі // Звязда. – 1960 – 9 крас. – С. 2.
5. Панцялейка, А. Народныя вучылішчы на Браслаўшчыне / А. Панцялейка // Браслаўская звязда. – 2004. – 17 лістап. – С. 4.
6. Пятушка, Т. Будучае за маладымі / Т. Пятушка // Браслаўская звязда. – 2016. – 26 кастр.– С. 5.
7. Роўба, Т. Традыцыі народнага выхавання / Т. Роўба // Браслаўская звязда. – 2000. – 9 жн. – С. 3.
8. Шавелла, Э. З гісторыі адукацыі ў Дрысвятах / Э. Шавелла // Браслаўская звязда. – 2007. – 24 студз. – С. 3.
СПАСЫЛКІ
