Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Афганистан. Без права на забвение

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Художники Витебщины

Помнікі гісторыі. Верхнядзвінскі раён

Памяць аб Вялікай Айчыннай вайне на нашай зямлі палымнее старонкамі мужнасці і гераізму народа, яна гучыць праз дзесяцігоддзі жалобнай нотаю незваротных страт і ўдзячным гімнам тым, хто прынёс ёй вызваленне.

Сёння аб падзеях вайны расказваюць шматлікія помнікі. Абеліскі і стэлы ўстаноўлены на ўсіх брацкіх могілках, месцах спаленых вёсак і жорсткіх баёў. Помнікаў вайны ў раёне звыш 270.

У самай паўночнай частцы раёна, на стыку граніц трох сёння незалежных дзяржаў: Латвіі, Беларусі і Расіі – узведзены Курган Дружбы. Ён сімвалізуе цеснае інтэрнацыянальнае адзінства, замацаванае крывёй у барацьбе з фашызмам у гады вайны. Штогод у першую нядзелю ліпеня тут збіраюцца ветэраны, моладзь, жыхары прыгранічных раёнаў, каб ушанаваць памяць загінуўшых, успомніць аб гераічных старонках цяпер ужо далёкай вайны.

Аб вайне на Верхнядзвіншчыне напісана шмат кніг – гэта аповесць У. Хазанскага «Спытайце ў бяроз», ваенныя мемуары І. Захарава, А. Шамаля, Г. Капусцёнка, І. Мандрыка, Г. Геродніка, кнігі С. Панізніка «Браніслава» і «Асвейская трагедыя». У 2000 годзе выйшла ў свет двухтомнае выданне гісторыка-дакументальнай аповесці аб раёне «Памяць».

Помнікі і памятныя мясціны на тэрыторыі Верхнядзвінскага раёна:

Алея Герояў (г. Верхнядзвінск);

– Курган Памяці ля в. Азернікі;

Мемарыял памяці загінуўшых воінаў-інтэрнацыяналістаў;

– Мемарыяльны комплекс ахвярам фашызму, спаленым вёскам, воінам-вызваліцелям і землякам;

– помнік на брацкай магіле савецкіх пагранічнікаў у г. Верхнядзвінску;

– помнік на брацкай магіле савецкіх воінаў у г. п. Асвея, в. Бароўка, в. Валынцы, в. Дзёрнавічы, в. Доўгае, в. Зябкі, в. Клімаўшчына, в. Луначарскае, в. Пушталёва, в. Цярэшкі, в. Цясты;

– помнік на брацкай магіле савецкіх воінаў і партызан у г. п. Асвея, в. Боркавічы, в. Вопытная, в. Галубава, в. Жоўніна, в. Лісна, в. Першамайская, в. Прудзінкі, в. Росіца, в. Рудня, в. Сар'я, в. Цярэшкі;

– помнік на брацкай магіле партызан у в. Маскалёнкі, в. Селішча;

– помнік на магіле ахвяр фашызму ў в. Абухава, в. Вопытная, в. Ворзава, в. Зябкі, в. Ліпаўкі, в. Любасна, в. Марцінава, в. Росіца, в. Сар'я, в. Скарада;

– помнік на магіле савецкага воіна ў в. Казлоўшчына, в. Каханавічы;

– помнік на могілках савецкіх воінаў, партызан і ахвяр фашызму ў в. Новы Лад;

– помнік у гонар 2-й Дрысенскай партызанскай брыгады ў в. Новы Лад;

– помнік камсамольцам-землякам у в. Прошкі;

– помнік настаўнікам і вучням. Магіла ахвяр фашызму ў в. Боркавічы;

– помнік Бураку Андрэю Мацвеевічу ў в. Ігналіна;

– помнік землякам у в. Антонава, г. п. Асвея, в. Бялькоўшчына, в. Дубровы, в. Жоўніна, в. Жыгулі, в. Задзежжа, в. Ігналіна, в. Казлоўшчына, в. Каханавічы, в. Лісна, в. Марозы, в. Мядзведзева, в. Стралкі, в. Цінкаўцы, в. Чурылава, в. Шайцерава;

– помнік падпольшчыкам у г. п. Асвея.

 

ЛІТАРАТУРА

1. Аверченко, Л. По местам боевой славы / Л. Аверченко // Полацкі веснік. – 2013. – 9 крас. – С. 5.

2. Берагчы гісторыка-культурную спадчыну // Дзвiнская праўда (Верхнядзвiнск). – 2005. – 28 чэрв. – С. 3.

3. Бубала, А. Даць другое дыханне мурам / А. Бубала // Краязнаўчая газета. – 2011. – № 40 (кастр.). – С. 1, 4.

4. Верхнедвинск: мосты из прошлого в настоящее [Изоматериал] : фотоальбом / [А. Ф. Бубало, В. Л. Соловьев]. – Новополоцк : ИП Молодечкин, 2014. – 30 с.

5. Верхнядзвінск: 60 год вызвалення Беларусі / тэкст А. Бубала. – Наваполацк : Наваполацкая друкарня, 2004. – 12 с.

6. Верхнядзвінскі раён // Збор помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Віцебская вобласць / рэдкал.: С. В. Марцэлеў [і інш.]. – Мінск : БелСЭ імя П. Броўкі, 1985. – С. 157–177.

7. Внести свой вклад // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). – 2018. – 20 сак. – С. 1, 3.

8. Гагалінская, Л. В. Каб каменні маглі гаварыць / Л. В. Гагалінская // Дзвiнская праўда (Верхнядзвiнск). – 2005. – 8 лют. – С. 2.

9. Гагалінская, Л. В. Маўклівыя сведкі мінуўшчыны трэба берагчы / Л. В. Гагалінская // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). – 2008. – 31 кастр. – С. 5.

10. Кавалеўскі, С. Вандруем па родным краі / С. Кавалеўскі // Народнае слова. – 2010. – 29 чэрв. – С. 8.

11. Край Асвейскіх азёр = Край Освейских озер / А. Ф. Бубала, В. І. Рудой ; фота: А. Ф. Бубала, А. У. Маладзечкін, В. Л. Салаўёў. – Наваполацк : А. У. Маладзечкін, 2007. – 44 с.

12. Маскаленка, Г. Сінявокая чароўнасць Беларускага Паазер'я / Г. Маскаленка // Беларусь. – 2017. – № 7. – С. 36–37.

13. Шпакоўская, Г. Памяць, што часу непадуладна / Г. Шпакоўская // Народнае слова. – 2009. – 2 ліп. – С. 9.