Асвейскі, заказнік ландшафтны. Верхнядзвінскі раён
- Подробности
- Створана 18.10.2018 11:42
- Адноўлена 16.01.2023 10:42
| Катэгорыя | рэспубліканскі |
| Тып | ландшафтны |
| Раён | Верхнядзвінскі |
| Год утварэння / пераўтварэння | 2000 |
| Нумар і дата пастановы аб утварэнні / пераўтварэнні | Пастанова Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 3 студзеня 2000 г. № 4 |
Рэспубліканскі ландшафтны заказнік «Асвейскі» – прыродная жамчужына Беларусі, эталон лясіста-азёрных і балотных ландшафтаў. Заснаваны ў 2000 годзе. Ён абвешчаны на тэрыторыі Верхнядзвінскага раёна Віцебскай вобласці ў мэтах захавання ў натуральным стане унікальных ландшафтаў Беларускага Паазер'я з комплексамі рэдкіх і знікаючых відаў раслін і жывёл, занесеных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь.
Заснаваны ў 2000 годзе. Плошча 278 км2. Тэрыторыя заказніка мае статус водна-балотнага ўгоддзя міжнароднага значэння (Рамсарскай тэрыторыі) і ключавой арніталагічнай тэрыторыі. Тут ахоўваецца ўвесь прыродны комплекс, які ўяўляе сабой еўрапейскую каштоўнасць, чым зацікавіў ЮНЕСКА.
Ядром заказніка з’яўляецца возера Асвейскае. Вялікую частку ўгоддзяў займаюць верхавыя і пераходныя балоты, якія пакрыты хвойнікамі, бярэзнікамі і алешнікамі. Сярод балот раскіданы нешматлікія мінеральныя астравы. Лясы займаюць каля 30 % агульнай плошчы заказніка, лугі – 6 %, хмызнякамі пакрыта 4 % тэрыторыі.
Гідраграфічная сетка добра развіта і прадстаўлена азёрамі, рэкамі і шматлікімі меліярацыйнымі каналамі. Галоўная водная артэрыя тэрыторыі – рака Свольна.
На тэрыторыі заказніка растуць 16 відаў раслін, у тым ліку выключна рэдкіх, жыве 39 відаў жывёл, занесеных у Чырвоную Кнігу. Галоўнай жа каштоўнасцю заказніка з’яўляюцца прадстаўнікі птушынага насельніцтва. Для іх Асвейскае возера і прылеглае балота – упадабанае месца гнездавання. Тут гняздуюцца 164 віды птушак, 36 з іх занесены ў Чырвоную Кнігу Беларусі.
У азёрах заказніка жывуць шчупак і плотка, лешч, верхаводка, гусцяра, краснапёрка, карась звычайны і сярэбраны, сазан, карп, лінь, язь, жэрах, акунь, джгір, судак, сом, мянтуз, вугор, уюн і іншыя.
Лесагаспадарчая дзейнасць на тэрыторыі заказніка вядзецца ў рацыянальных памерах. З іншых відаў гаспадарання пераважаюць прамысловы і аматарскі збор грыбоў і ягад, рэгламентаванае паляванне. На тэрыторыі заказніка ствараюцца добраўпарадкаваныя зоны адпачынку. У былой вёсцы Поціна на ўскрайку бору пабудаваны Дом паляўнічага. У ім створаны ўсё бытавыя выгоды. Каля вады збудаваны прычал.
У студзені 2009 года пачаліся работы па рэнатуралізацыі парушанага тарфянога балота Асвейскае. Аднаўленне гідралагічнага рэжыму тэрыторыі ажыццяўляецца шляхам каскаднага перакрыцця перамычкі асушальнай сеткі. Праектам прадугледжана будаўніцтва 11 перамычак на дрэнажных каналах, а таксама стварэнне сістэмы плыткіх вадаёмаў з рэгуляванай глыбінёй вады.
Дзякуючы вялікай колькасці птушак і жывёл, у тым ліку занесеных у Чырвоную кнігу Рэспублікі Беларусь, цікаваму ландшафту мясцовасці, буйным натуральным вадаёмам, да заказніка праяўляюць цікавасць айчынныя і замежныя вучоныя і простыя аматары прыроды. Па тэрыторыі заказніка распрацаваны турыстычныя маршруты.
     
|
ЛІТАРАТУРА
1. Азёрна-балотны комплекс «Асвейскі» // Скарбы прыроды Беларусі [Выяўленчы матэрыял] = Treasures of Belarusian nature : тэрыторыі, якія маюць міжнар. значэнне для захавання біял. разнастайнасці / аўт. тэксту і фота: А. В. Казулін [і інш.] ; уклад.: А. В. Казулін [і інш.] ; пер. на англ. мову А. Ф. Агеенка ; пер. на бел. мову Т. І. Улевіч. – Мінск : Беларусь, 2005. – С. 142–147.
2. Булавский, В. Уникальный уголок северной Беларуси / В. Булавский // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). – 2013. – 8 лют. – С. 7.
3. Вішнеўскі, Д. Экалогія: заказнік «Асвейскі» / Д. Вішнеўскі // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). – 1998. – 10 лістап. – C. 3.
4. Дединкина, С. «Ельня» и «Освейский» получают международный статус / С. Дединкина // Народнае слова. – 2002. – 26 лют. – С. 4.
5. Дединкина, С. Призраки Освейского озера: природа Белорусского Поозерья полна сюрпризов и неожиданностей / С. Дединкина // Родная прырода. – 2009. – № 12. – C. 22–23.
6. Лесничая, С. Спасём озеро Освейское – сохраним богатство природы / С. Лесничая // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). – 2006. – 20 кастр. – С. 5.
7. Малашеня, Л. Загадки острова Ду / Л. Малашеня // Витебские вести. – 2017. – 26 окт. – С. 20.
8. Масловская, О. И вплавь, и на лошадях, и пешком... / О. Масловская // Віцебскі рабочы. – 2012. – 22 снеж. – С. 6.
9. Новый заказник «Освейский» // Народнае слова. – 2000. – 29 янв. – С. 4.
10. Освейский // 50 уникальных заповедных территорий Беларуси [Изоматериал] = 50 unique reserved natural territories of Belarus / Н. А. Юргенсон [и др.]. – Минск : БелЭн імя П. Броўкі, 2017. – С. 236–243.
11. Романюк, И. Жемчужина северной Беларуси / И. Романюк // Дзвінская праўда (Верхнядзвінск). – 2009. – 5 чэрв. – С. 5.
12. Страна синеокая // Народная газета. – 2012. – 19 чэрв. – С. VI.
13. Федотов, В. Ландшафтный заказник / В. Федотов // Родная прырода. – 2007. – № 1. – С. 18–20.
14. Яцкевич, Т. «Освейский» возродится / Т. Яцкевич // Белорусская нива. – 2009. – 18 апр. – С. 14.
СПАСЫЛКІ
