Музей Народнай славы, ДУА «Клясціцкая дзіцячы сад–сярэдняя школа імя У. А. Хамчаноўскага». Расонскі раён, аг. Клясціцы

Подробности

Створана 06.04.2020 08:40

Адноўлена 07.05.2020 10:59

 

Сучасная назва	Музей Народнай славы
Дата заснавання	1975
Месца знаходжання	Віцебская вобласць, Расонскі раён, аг. Клясціцы

 

У 1975 годзе быў заснаваны музей на базе сярэдняй школы ў аг. Клясціцы. Стваральнік – дырэктар школы (1982–1985) Кузякоў Дзмітрый Фёдаравіч.

У музеі спачатку было мала экспанатаў. З кожным годам вучні школы папаўнялі экспазіцыі.

Прадаўжальнікам музейнай справы стаў настаўнік геаграфіі М. Н. Собін, які пачаў актыўную пошукава-даследчую дзейнасць. Па яго ініцыятыве была рэканструявана зала, прысвечаная Айчыннай вайне 1812 года, і адкрыта для наведвальнікаў 18 ліпеня 2007 года.

28 ліпеня 2012 года пасля рэканструкцыі была адкрыта другая зала, прысвечаная Вялікай Айчыннай вайне.

Профіль музея – гісторыка-краязнаўчы. Плошча – 49,2 м².

Асноўны фонд – 240 экспанатаў:

– прадметы часоў Айчыннай вайны 1812 года: афіцэрская шабля, карцечы, 5 французскіх і рускіх ядраў, штык, стрэмя, падкова конская;

– прадметы часоў Вялікай Айчыннай вайны: салдацкія каскі, салдацкі кацялок, фляжка, сапёрная рыдлёўка, дзве ствольныя скрынкі нямецкага і савецкага аўтаматаў, стужка кулямётная, гільзы артылерыйскіх снарадаў, чырвонаармейская кніжка і медалі Дзівіна;

– адзенне: касцюмы грэнадзёраў Паўлоўскага і радавога Гродзенскага гусарскага палкоў, копія ківера генерала Кульнева, асабістыя рэчы воіна-інтэрнацыяналіста А. Беладзедава;

– прадметы культуры: цэгла, рэшткі падмурка, аскепкі, кавалачкі ланцуга ад помніка ў аг. Клясціцы, узведзенага ў гонар перамогі ў бітве пад Клясціцамі 19 чэрвеня 1812 года;

– дакументальныя і фотакрыніцы: картасхемы ваенных дзеянняў 1812 года, першыя карты «Акупацыя Беларусі», «Вызваленне Віцебшчыны», фатаграфіі экспазіцыі, прысвечанай Я. П. Кульневу, фатаграфіі герояў-землякоў, ветэранаў вайны, банернай карціны П. Геса «Бітва пры Клясціцах 19 ліпеня 1812 г.», Волкава «Менск 3 ліпеня 1944 г.», У. Сухаверхава «За родную Беларусь», лісты сястры У. Хамчаноўскага, успаміны малалетніх вязняў канцлагераў, відэазапісы ўспамінаў ветэранаў вайны і малалетніх вязняў.

Дапаможны фонд – 350 экспанатаў:

– макеты: чатыры барабаны музычнага палка, фігуркі рускіх і французскіх салдат, сцяг 24-га егерскага палка, сцяг Віцебскага пяхотнага палка, салдацкія зямлянкі;

– манекены ў форме грэнадзёра Паўлоўскага i радавога Гродзенскага гусарскага палкоў, гусара Гродзенскага палка, копія ківера генерала Я. П. Кульнева, 8 ківераў, 8 грэнадзёрскіх сумак;

– дыярамы «Бітва ў в. Сівошына», «Клясціцкі канцэнтрацыйны лагер»;

– фотастэнды;

– альбомы «Яго імя носіць наша школа», «Героі-землякі нашай вёскі», «Летапіс вёскі», «Летапіс школы», «Імі ганарыцца школа»;

– аўдыёзапісы: песня «Свяшчэнная вайна» (музыка А. Аляксандрава, словы Лебедзева-Кумача); «Дзень Перамогі» (словы У. Харытонава, музыка Д. Тухманава) і інш.

Экспазіцыі залы, прысвечанай Айчыннай вайне 1812 года:

– цэнтральнае месца займае рэпрадукцыя нямецкага баталіста П. Геса «Бітва пры Клясціцах 19 ліпеня 1812 года», арыгінал якой захоўваецца ў музеі «Эрмітаж» у Санкт-Пецярбургу;

– «Герой, служачы сваёй айчыне, ніколі не памірае, і ажывае ў патомстве» прысвечана рускаму генералу Якаву Пятровічу Кульневу, пад камандаваннем якога Гродзенскі гусарскі полк атрымаў шэраг бліскучых перамог. Гэта былі першыя поспехі рускага войска ў пачатку Айчыннай вайны 1812 г. Дыярама аднаго з эпізодаў баталіі, выкананая выкладчыкам ВДУ імя П. М. Машэрава, кандыдатам мастацтвазнаўства Гарбуновым, складаецца з сарака фігурак рускіх і французскіх салдат;

– «Баявыя сцягі» (сцяг Віцебскага пяхотнага палка ўзору 1800 года «За адзнаку», сцяг 24-га егерскага палка ўзору 1797 года, які ўдзельнічаў у Клясціцкай бітве (на заднім плане карціна П. Геса);

– «Зброя Айчыннай вайны 1812 года»: афіцэрская шабля ўзору 1802 г., французскія і рускія ядры, карцечы, часткі ад помніка);

– «Ваенныя касцюмы»: макеты формы рускай і французскай арміі.

Экспазіцыі залы, прысвечанай Вялікай Айчыннай вайне 1941–1945 гг.:

– пачатак ваенных дзеянняў: картаграфічны матэрыял, фатаграфіі ваеннага часу;

– «Яго імя носіць наша школа»: інфармацыя пра подзвіг Героя Савецкага Саюза У. А. Хамчаноўскага;

– «Партызанскі рух на Расоншчыне»: матэрыялы пра жыццё П. М. Машэрава, фатаграфіі зямлянак партызанскага атрада імя Шчорса, фатаграфія помніка ў гонар партызанскай брыгады імя Ракасоўскага;

– «Героі Савецкага Саюза – нашы землякі» прысвечана Сцяпану Іванавічу Жукаву і Аляксандру Кірылавічу Шэлепню;

– «Акупацыйны рэжым»: матэрыялы прысвечаны канцэнтрацыйнаму лагеру ў аг. Клясціцы падчас акупацыйнага рэжыму, лісты-ўспаміны малалетніх вязняў, фатаграфіі вязняў;

– «Ваенная зброя»: салдацкія каскі, кулямётныя і артылерыйскія гільзы, карпусы снарадаў, ствольныя скрынкі нямецкіх і савецкіх аўтаматаў, вінтоўкі);

– «Вызваленне Беларусі» прысвечана вызваленню Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў: банерная карціна Сухаверхава «За родную Беларусь».

На базе музея працуе аб'яднанне па інтарэсах «Юны экскурсавод».

Музей – цэнтр выхаваўчай і культурна-асветніцкай работы. Юныя экскурсаводы праводзяць пазнавальныя экскурсіі для навучэнцаў Клясціцкай сярэдняй школы, ветэранаў Вялікай Айчыннай вайны, малалетніх вязняў. На базе музея праходзяць вечарыны памяці герояў-землякоў, конкурсы ваенна-патрыятычнай песні, урокі па гісторыі Беларусі, урокі мужнасці «Ніхто не забыты, нішто не забыта».

Экскурсаводы праводзяць пошукава-даследчую дзейнасць (на аснове гістарычных дакументаў апісання Клясціцкай бітвы была створана карта ваенных дзеянняў). Калектыў аб'яднання ўдзельнічае ў рэспубліканскай акцыі «Жыву ў Беларусі, тым ганаруся». Даследчыя работы: «Дзе загінулі мае землякі?», «Мінулае і сучаснае нашай вёскі», «Пра што расказваюць экспанаты?», «Афіцэрская шабля», «Дзяцінства, апаленае вайной», «Моладзь і дзеці ў гады вайны», «Дакументальныя сведкі вайны» і іншыя. Па экспазіцыях музейных залаў былі аформлены матэрыялы «Летапіс вёскі», «Гісторыя Клясціцкай школы», «Героі-землякі нашага краю», «Памятныя мясціны вёскі». Была праведзена работа па захаванні ўспамінаў ветэранаў вайны, якія сабраны ў відэатэцы «Паведамляюць сведкі вайны».

У музей кожны год прыязджаюць навучэнцы школ Петраградскага раёна г. Санкт-Пецярбурга, Себежа. Юныя экскурсаводы прынялі ўдзел у міжнародных гісторыка-краязнаўчых чытаннях «Старонкі гісторыі Айчыннай вайны 1812 г.», на якіх прадстаўлялі віртуальную экскурсію па зале Айчыннай вайны 1812 г. Высокую ацэнку атрымаў музей і праца юных экскурсаводаў у супрацоўнікаў Лудзенскага краязнаўчага музея ў маёнтку Я. П. Кульнева (Латвія).

Кожны год аб'яднанне ўдзельнічае ў абласным конкурсе юных экскурсаводаў, дзе займаюць прызавыя месцы.

Штогод музей наведваюць каля 500 чалавек, праводзіцца 30 экскурсій. У двух залах працуюць 15 экскурсаводаў (вучні 5–11 класаў).

1 верасня 2019 года была ўрачыста адкрыта этнаграфічная экспазіцыя школьнага музея Народнай славы «Наперад у мінулае».

Адрас: Віцебская вобласць, Расонскі раён, аг. Клясціцы, вуліца Цэнтральная, д. 60.

 

ЛІТАРАТУРА

1. Алексеева, М. Музей наследия предков / М. Алексеева // Голас Расоншчыны. – 2018. – 8 верас. – С. 4.

2. Барадулькіна, А. Міжнародны дзень музеяў адзначылі ў Расонах / А. Барадулькіна // Голас Расоншчыны. – 2018. – 19 мая. – С. 8.

3. Бородулькина, А. В Клястицах принимали гостей из Санкт–Петербурга / А. Бородулькина // Голас Расоншчыны. – 2018. – 7 ліп. – С. 7.

4. Грэчка, І. Вольна, алавяны салдацік! / І. Грэчка // Настаўніцкая газета. – 2009. – 17 кастр. – С. 12.

5. Дединкина, С. Скажи-ка, дядя, ведь не даром... / С. Дединкина // Народная газета. – 2009. – 9 крас. – С. V.

6. Кардаш, Е. Наполеон ощутил здесь горечь поражения / Е. Кардаш // Белорусская нива. – 2009. – 10 янв. – С. 13.

7. Князева, Е. Живая история для школьников / Е. Князева // Народнае слова. – 2012. – 14 крас. – С. 2.

8. Князева, Е. Как в Клястицах оживили историю / Е. Князева // Народнае слова. – 2012. – 28 ліп. – С. 6.

9. Лазовская, Ж. В 1812-м под Клястицами / Ж. Лазовская // Рэспубліка. – 2009. – 16 крас. – С. 4.

10. Лопатина, Т. Клястицы: в память о защитниках родной земли / Т. Лопатина // Віцьбічы = Витьбичи. – 2012. – 10 июля. – С. 4.

11. Лопатина, Т. Патриотизм не на словах... / Т. Лопатина // Голас Расоншчыны. – 2007. – 7 жн. – С. 3.

12. Малаш, Л. В. Со школьного музея начинается гражданское становление / Л. В. Малаш ; беседовала О. Лебедева // Голас Расоншчыны. – 2013. – 18 мая. – С. 5.

13. Мельман, Т. Нашчадкі 24-га егерскага палка / Т. Мельман // Настаўніцкая газета. – 2012. – 15 верас. – С. 14.

14. Музей с диарамой // Народнае слова. – 2007. – 31 ліп. – С. 4.

15. Пастернак, Т. Любимый предмет – краеведение / Т. Пастернак // Витебские вести. – 2015. – 19 мая. – С. 5.

16. Прудоўскі, Р. На занятках па гісторыі ў Клясціцкай школе / Р. Прудоўскі // Голас Расоншчыны. – 2006. – 18 крас. – С. 2.

17. Пукшанский, А. Памяти героев двух войн / А. Пукшанский // Звязда. – 2016. – 17 мая. – С. 7.

18. Умпирович, Д. Вернулась мода на гусаров / Д. Умпирович // Советская Белоруссия. – 2012. – 4 окт. – С. 6.

 

СПАСЫЛКІ

 Есть чем гордиться, есть чему поучиться

 В Клястицкой школе Россонского района открыли этнографический музей