Полацкая нізіна. Полацкі раён

Подробности

Створана 31.03.2017 07:26

Адноўлена 23.10.2018 08:53

Полацкая нізіна знаходзіцца на поўначы Беларусі, займае значную частку Віцебскай вобласці, заходзіць на тэрыторыю Літвы і Латвіі. Паўднёва-заходняя яе частка ўздоўж ракі Дзісна называецца Дзісенская нізіна. Працягласць з паўднёвага захаду на паўночны ўсход складае да 200 км, з поўначы на поўдзень – ад 40 да 80 км. Вышыня – 130–140 м, у краявых частках – да 160 м.

Для заходняй часткі характэрны плоскахвалісты і спадзістахвалісты рэльеф з рэшткамі марэннай раўніны, камавымі і марэннымі ўзгоркамі, озамі. Усходняя частка адрозніваецца плоскахвалістай і плоскай паверхняй з выдмамі, эолавымі градамі, катлавінамі.

Нізіна ўтварылася на месцы прыледавіковага вадаёма, які існаваў у час адступання апошняга ледавіка паазерскага зледзянення (18–20 тыс. гадоў назад). На дне вадаёма намнажаліся азёрна-ледавіковыя адклады – пяскі, галька, стужкавыя гліны. Пасля таго як Заходняя Дзвіна прарвала Балтыйскую граду (на тэрыторыі Латвіі), вялізны вадаём быў спушчаны ў Балтыйскае мора.

Буйнейшыя рэкі: Заходняя Дзвіна з прытокамі Вужыца, Росіца, Свольна, Дрыса, Палата, Обаль (справа), Дзісна (злева). Найбуйнейшыя азёры: Богінскае, Ельня.

Лясістасць 34 % (пераважаюць хваёвыя і ялова-хваёвыя лясы). У міжрэччы Дрысы і Палаты, на паўднёвай ускраіне возера Лісна бары чаргуюцца з верхавымі балотамі, парослымі нізкарослай хвояй, ельнікам, беразняком, зараснікамі вольхі. Дубровы захаваліся на правым беразе ракі Дзісна, у вярхоўях рэчак Маснічына і Бярозаўка. Найбуйнейшыя масівы верхавых балот – Ельня, Обаль-2, Стрэчна, нізінных – Дабееўскі Мох, Сосніца-Дражбітка, Судзіна. Шырока распаўсюджаныя лугі.

ЛІТАРАТУРА

1. Аполоник А.С., Панасюк О.Ю.Особенности рельефа Полоцкой низменности // Вопросы естествознания. Сб. научн. ст. Вып.5. Минск : БГПУ, 2010. – С.77–79.

2. Полацкая нізіна // Геаграфія Беларусі : энцыклапедычны даведнік / рэдкал.: Л. В. Казлоўская [і інш.]. – Мінск : Беларуская энцыклапедыя, 1992. – С. 69–70.

3. Кліцунова, Н. К. Полацкая нізіна / Н. К. Кліцунова // Энцыклапедыя прыроды Беларусі : у 5 т./ рэдкал.: І. П. Шамякін [і інш.]. – Мінск : БелСЭ, 1985. – Т. 4 : Недалька–Стаўраліт. – С. 236–237.